Postępowanie fizjoterapeutyczne w zapaleniu nadkłykcia bocznego kości ramiennej z uwzględnieniem diagnostyki i poszczególnych metod leczenia

Zastosowanie kompleksowej fizjoterapii w zapaleniu nadkłykcia bocznego kości ramiennej stanowi nieodzowny element w leczeniu pacjentów oraz przygotowaniu ich do odzyskania pełnej sprawności ruchowej. Skuteczność terapeutyczna w zabiegach polega na: obniżeniu poziomu dolegliwości bólowych, zwiększeniu zakresu ruchomości w stawie łokciowym, zmniejszeniu napięcia mięśniowego, a także struktur okołostawowych, i co najważniejsze, na powrocie do pełnej aktywności fizycznej. Celem pracy była charakterystyka schorzenia, jakim jest zapalenie nadkłycia bocznego, jego diagnostyki, a także postępowania fizjoterapeutycznego. Oceny skuteczności poszczególnych metod fizjoterapeutycznych dokonano na podstawie losowego przeglądu literatury.

Słowa kluczowe: zapalenie nadkłykcia bocznego, łokieć tenisisty, leczenie, fizjoterapia

Zapalenie nadkłykcia bocznego kości ramiennej (łac. lateral epicondylitis) jest jednym z najczęściej występujących schorzeń zlokalizowanych w obrębie stawu łokciowego. Jest potocznie określane mianem łokcia tenisisty (ang. tennis elbow), który statystycznie obejmuje 1-3% populacji osób w wieku od 40 do 65 lat (9). Łokieć tenisisty dotyczy w szczególności mięśni prostowników nadgarstka i palców, do których zalicza się:

• prostownik promieniowy nadgarstka długi,
• prostownik promieniowy nadgarstka krótki, 
• prostownik nadgarstka łokciowy, 
• prostownik wspólny palców.

Lokalizacja bólu obejmuje także kompleks więzadła pobocznego bocznego, w którego skład wchodzą: więzadło poboczne promieniowe, obrączkowate oraz poboczne łokciowe boczne (1). 

Przyczyny zaburzeń mięśniowo-szkieletowych

Przyczyny zaburzeń mięśniowo-szkieletowych są wynikiem stale powtarzających się ruchów wyprostu w stawie nadgarstkowo-promieniowym z jednoczesną supinacją przedramienia. W ten sposób dochodzi do powstania mikrourazów i degeneracji struktur kolagenowych, uszkadzających tkanki (4, 8). Niejednokrotnie przeciążenia mięśni spowodowane długotrwałą pracą statyczną lub dynamiczną prowadzą do: przerostu naczyniowo-fibroblastycznego, zapalenia kaletki w obrębie stawu ramienno-promieniowego, ciasnoty więzadła obrączkowego, złogów wapnia okolic przyczepu prostowników nadgarstka, a także neuropatii nerwu promieniowego (3). Z wiekiem kumulacja zmian zwyrodnieniowych w obrębie więzadeł bocznego przedziału stawu łokciowego może prowadzić do kościotworzenia i powstawania narośli kostnych, tzw. entezofitów (4). 

Mechanizm powstania zespołu łokcia tenisisty może wynikać z dysfunkcji na poziomie rdzenia kręgowego. Na jego rozwój często wpływa konflikt dyskowo-korzeniowy odcinka szyjnego, segmentów C5-C6 oraz C6-C7, który prowadzi do osłabienia mięśni, prostowników nadgarstka, przeciążeń i bólu w obrębie stawu łokciowego (4).

Do grupy ryzyka zawodowego wliczają się między innymi: dentyści, pianiści, elektrycy, a także osoby pracujące przy komputerze, których praca opiera się na stale powtarzalnych ruchach przedramienia i nadgarstka. Problem ten dotyczy również zawodników sportowych, uprawiających tenisa, badmintona czy squasha. Czynniki ryzyka odpowiedzialne za wystąpienie patomechanizmów w obrębie stawu łokciowego wynikają także z predyspozycji genetycznych, zmian naczyniowych i hormonalnych (8).