Przedstawienie założeń Strategii Terapeutyczno-Treningowej (STT) po urazach mięśniowych
Celem artykułu jest przedstawienie nowego podejścia do postępowania po urazach mięśniowych zarówno w stanie ostrym, jak i przewlekłym oraz zasad prowadzenia pacjenta po przebytej w przeszłości kontuzji.
Urazy mięśni są jedną z najczęstszych form kontuzji, występują zarówno u zawodowych sportowców, jak i u osób amatorsko uprawiających aktywność fizyczną, stanowiąc nawet do 55% wszystkich urazów (1, 2). Niosą ze sobą ryzyko nawrotu, przedłużonej niezdolności do podejmowania aktywności sportowej oraz konieczności długotrwałej rehabilitacji (3). W chwili obecnej istnieje wiele opracowanych planów postępowania po urazie, jednak większość z nich opiera się na opinii ekspertów oraz praktyce klinicznej (4, 5). Dodatkową trudnością jest problem z definiowaniem urazów mięśniowych i ich nazewnictwem (6).
Autorskie postępowanie po urazach mięśniowych
Ideą STT jest połączenie wykorzystywanych dotychczas elementów fizjoterapii i zestawienie z koncepcją nazwaną „świadomym unieruchomieniem” oraz nowym podejściem do procesu gojenia się i regeneracji tkanek miękkich po urazie − postępowaniem RWAC (ryc. 1). Dodatkowo w działaniach wprowadza się zmodyfikowane formy terapii ułożeniowej (tzw. „terapia kierunkowo-wektorowa”) oraz adaptowalne elementy ćwiczebne. Z zastosowanych i znanych elementów rehabilitacji powstała zindywidualizowana strategia obejmująca nie tylko postępowanie w sytuacji urazu, lecz również przygotowująca powrót pacjenta do aktywności fizycznej.
Składowe STT w zależności od fazy urazu przenikają się oraz dopełniają, dlatego niekiedy trudno je jednoznacznie przydzielić do poszczególnej metody (ryc. 2).
Standardowym postępowaniem w pierwszych godzinach urazu jest unieruchomienie (P –prevention, R – rest). Podstawowym celem tej fazy terapii jest zminimalizowanie krwawienia domięśniowego do rany, dalej zmniejszenie bólu, obrzęku mięśniowego oraz tworzenia się blizn (7, 8). Zadaniami unieruchomienia są zapobieganie dalszemu pogłębianiu urazu, oszczędzanie naddartego mięśnia, co ma zapobiec niekorzystnemu gojeniu się tkanek. W rekomendacjach znajdują się zapisy mówiące, by unieruchomić pacjenta po urazie w pozycji, która daje najmniejsze bodźce bólowe (8).