RannBall – nowa metoda treningu procesowania informacji a sprawność dwuzadaniowa u osób młodszych i starszych

Dwuzadaniowe aktywności, rozumiane jako wykonywanie dwóch czynności w jednym czasie, mających odległy cel, są przedmiotem badań od 15 lat, a ich znaczenie zostało udowodnione w procesie rehabilitacji neurologicznej i geriatrycznej. Wielokomponentowe aktywnosści fizyczne zmniejszają liczbę bezwzględną upadków do 60%, kształtując sprawność fizyczną i zdolności poznawcze. Wszystkie dwuzadaniowe programy aktywności fizycznej pomijają jednak wysiłki aerobowe o umiarkowanej oraz submaksymalnej intensywności. Celem badania było sprawdzenie możliwości kształtowania sprawności procesowania informacji prostych oraz złożonych w czasie wykonywanie wysiłków aerobowych z wykorzystaniem przedstawionej na filmie nowej metody terningu RannBall (RB). 

W badaniu wzięło udział 11 osób. Badanych podzielono na dwie grupy, stratyfikując ich ze względu na wiek. Grupa I była złożona z 6 młodych kobiet (x 19,5 ± 1,04). Grupę II stanowiło 5 osób starszych (x 69 ± 6,2). Kryteriami włączenia były sprawność funkcjonalna pozwalająca na wykonanie dwuzadaniowej aktywności fizycznej oraz wiek (w przedziałach 18-30 dla grupy I oraz 60-80 dla grupy II). Badanie odbyło się na bieżni utwardzonej, ziemnej nawierzchni boiska w kształcie owalu o obwodzie 400 m. Badane osoby wykonały bieg (> 6 km/h) na dystansie 1 km (2,5 okrążenia). Ocena sprawności procesowania informacji złożonych odbyła się za pomocą Trail Making Test B (TMTB). Analiza statystyczna została wykonana w programie STATISTICA 12PL. 

Po treningu zaobserwowano istotny statystycznie wzrost możliwości procesowania informacji złożonych (TMTB) w grupie I o 26,7% (p = 0,046). W grupie II badane istotnie zwiększyły możliwości wykonania TMTB w porównaniu do pierwszego punktu pomiarowego o 10,9% (p = 0,043). Dwuzadaniowe aktywności motoryczno-motoryczne z jednoczesnym treningiem siłowym o niskiej intensywności zwiększają możliwości procesowania informacji złożonych niezależnie od wieku o 10,9-26,7%, co było do sprawdzenia z wykorzystaniem nowej metody terningu RannBall (RB). 

Paradygmat dwuzadaniowy (1) jest terminem używanym do opisania procedury oceniającej wymagania poznawcze określonego zadania (1), jest definiowany jako wykonywanie dwóch zadań w tym samym czasie, o oddalonych od siebie celach. Metodologia aktywności dwuzadaniowych (AD) zakłada, że wykonując aktywność poznawczą (zadanie pierwszopriorytetowe), pacjent musi wykonać dodatkowe zadanie (ang. secondary probe task). 

Aktywności dwuzadaniowe (AD) mogą służyć do oceny oraz treningu zdolności poznawczych, chodu oraz równowagi (2, 3). Aczkolwiek, żadne z narzędzi nie jest uznawane jako złoty standard do ich oceny (3). Zmiana parametrów chodu podczas wykonywania AD jest widoczna. Podczas wysokiego obciążenia poznawczego, w czasie AD, zmniejsza się m.in. prędkość chodu (6,9-25%), czas kroku, zwiększa się okres fazy przenoszenia w cyklu chodu, zwiększeniu ulega czas spędzony w fazie podwójnego podparcia, obniża się stabilność, m.in. przez zwiększenie wychylenia bocznego, zmniejsza się zmienność kroku, zmniejsza się kadencja, wydłuża czas oraz zmniejsza długość ścieżki kroku (ang. stride), dochodzi do zwiększenia aktywności mięśnia trójgłowego łydki, wydłuża się faza inicjacji kroku (4-18).

AD łączą się znacząco ze strukturą, jak i funkcją mózgu (19). AD wydaje się, że są bardziej związane z częścią motoryczną kory przedczołowej, szczególnie części brzusznej oraz grzbietowej (20, 21). Aktywizacja danych części mózgu nie jest homogeniczna podczas ich stosowania i jest zmienna w zależności od danych dysfunkcji. Przykładem mogą być badani z łagodnymi zaburzeniami zdolności poznawczych, w porównaniu do zdrowych osób starszych (ang. mild cognitive impairment − MCI). Badani z MCI mają niższą aktywność w lewym wewnętrznym zakręcie płata czołowego w porównaniu do zdrowych osób starszych (left inferior frontal region) (22). Wykazano wyższą aktywność mózgu podczas AD w porównaniu do jednozadaniowych (23). Wydaje się również, że podwzgórze bierze udział w możliwościach wykonywania AD (24). Co więcej, większa objętość kory przedczołowej jest związana z wyższą prędkością podczas wykonywania AD (25). Podczas AD zużycie oksyhemoglobiny było wyższe i korelowało z możliwościami zdolności poznawczych. 

Treningi, w których programach występują AD, wydają się potwierdzać znaczący wpływ na sprawność funkcjonalną oraz zdolności poznawcze u osób starszych, niezależnie od stanu tych zdolności (19, 26). Systematyczne przeglądy literatury wskazują, że efekty takich interwencji mogą utrzymać się przez 6 miesięcy (27). 

Większość badań stosuje ćwiczenia dwuzadaniowe motoryczno-poznawcze (np. liczenie w tył) w niskich lub umiarkowanych intensywnościach. Brakuje informacji dot. treningów dwuzadaniowych o średniej intensywności. 

Galeria

Zobacz więcej