Kompleksowe postępowanie usprawniające w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych

Organizm człowieka jest narażony na różnego rodzaju schorzenia. Zwłaszcza stawy narządu ruchu są bardzo często predysponowane na rozmaite nieprawidłowości zdrowotne. Stawy kolanowe, ze względu na swoją skomplikowaną budowę anatomiczną, są narażone na częste choroby degeneracyjne. Jedną z najczęstszych jest z pewnością choroba zwyrodnieniowa. Powoduje ona w perspektywie czasu uszkodzenie określonych struktur wewnątrzstawowych. Zużycie się poszczególnych elementów tworzących staw w dużej mierze prowadzi do pogorszenia się stanu zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego.

Anatomia stawu kolanowego

Staw kolanowy jest największym stawem ciała. Składa się z: połączenia maziowego (stawu) między kością udową a kością piszczelową, połączenia maziowego między rzepką a kością udową, które pozwala przenosić siłę pociągania (skurczu) mięśnia czworogłowego uda na kość piszczelową ponad stawem kolanowym, zabezpieczając przed zniszczeniem ścięgna. Dwie włóknisto-chrzęstne łąkotki położone po obu stronach między kłykciami udowymi a piszczelowymi dostosowują zmiany kształtu powierzchni stawowych w czasie wykonywania ruchów w stawie. Staw kolanowy funkcjonalnie jest głównie stawem zawiasowym, pozwalającym wykonać zginanie i prostowanie. Podobnie jak inne stawy zawiasowe, staw kolanowy jest wzmocniony więzadłami pobocznymi, po jednym z każdej strony. Ponadto dwa bardzo mocne więzadła krzyżowe łączą przylegające końce kości udowej i piszczelowej, utrzymując ich przeciwstawną pozycję w czasie wykonywania ruchów. Staw kolanowy jest włączony w podtrzymywanie ciężaru ciała i posiada skuteczny mechanizm blokady minimalizujący zużycie energii mięśniowej potrzebnej do utrzymania stawów kolanowych w wyproście w pozycji stojącej.

Powierzchnie stawowe kości tworzących staw kolanowy są pokryte chrząstką szklistą. Występują na: dwóch kłykciach udowych, powierzchni górnej kłykci piszczelowych. W czasie zginania stawu kolanowego powierzchnie stawowe kłykci udowych przylegają do kłykci piszczeli kulistą tylną częścią, natomiast w czasie pełnego wyprostu – płaską przednią częścią. Powierzchnie stawowe między powierzchnią przednią kłykci kości udowej a powierzchnią tylną rzepki przypominają rowek w kształcie litery V. Zarówno powierzchnie stawowe, jak i łąkotki są zawarte wewnątrz pojedynczej jamy stawowej.

W stawie kolanowym znajdują się dwie łąkotki: przyśrodkowa i boczna. Są to włóknisto-chrzęstne płytki w kształcie litery C, przyczepiające się swoimi końcami do okolicy międzykłykciowej płaskowyżu piszczelowego. Łąkotka przyśrodkowa jest przyczepiona na obwodzie do torebki stawowej i więzadła pobocznego piszczelowego, z kolei łąkotka boczna nie jest połączona z torebką stawu kolanowego, dlatego cechuje się większą ruchomością. Końce przednie łąkotek łączy więzadło poprzeczne kolana. Łąkotka boczna jest połączona także ze ścięgnem mięśnia podkolanowego, przebiegającego ku dołowi i bocznie między łąkotką boczną i torebką stawu kolanowego i kończącego się na kości udowej. Łąkotki ułatwiają przystawanie do siebie kłykci udowych i piszczelowych podczas ruchów zginania i prostowania w stawie kolanowym. Podczas zginania kolana powierzchnie stawowe kłykci udowych przylegają do kłykci piszczeli małą, okrągłą częścią, a w czasie prostowania płaską i szeroką częścią.

Błona maziowa stawu kolanowego przyczepia się do brzegów powierzchni stawowych oraz do górnych i dolnych brzegów łąkotek. Dwa więzadła krzyżowe rozciągające się między okolicą międzykłykciową kości piszczelowej a dołem międzykłykciowym kości udowej są położone na zewnątrz jamy stawowej, ale są zawarte w obrębie błony włóknistej stawu kolanowego. Ku tyłowi błona maziowa odbija się od błony włóknistej torebki stawowej po obu stronach więzadła krzyżowego tylnego i zagina się ku przodowi wokół obu więzadeł, wyłączając je w ten sposób z jamy stawu. Ku przodowi błona maziowa jest oddzielona od więzadła rzepki ciałem tłuszczowym podrzepkowym. Po obu jego stronach błona maziowa tworzy frędzlowany brzeg, wpuklający się do jamy stawu. Ponadto błona maziowa pokrywająca dolną część ciała tłuszczowego podrzepkowego wznosi się, tworząc ostry pośrodkowy fałd skierowany ku tyłowi, przyczepiający się do brzegów dołu międzykłykciowego kości udowej. Błona maziowa stawu kolanowego wytwarza dwa zachyłki zmniejszające tarcie ścięgien mięśni przebiegających w pobliżu stawu: najmniejszym z nich jest zachyłek podkolanowy, drugim zachyłkiem jest kaletka nadrzepkowa. Do pozostałych kaletek stawu kolanowego, zwykle niełączących się z jamą stawową, należą: kaletka podskórna przedrzepkowa, kaletka podskórna i głęboka podrzepkowa oraz wiele innych kaletek kontaktujących się ze ścięgnami i więzadłami wokół stawu.

Galeria

Zobacz więcej