Kompleksowe postępowanie usprawniające w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych

Choroba zwyrodnieniowa stawów kolanowych

W ogólnej klasyfikacji chorób reumatycznych zaproponowanej przez Amerykańskie Towarzystwo Reumatologiczne choroba zwyrodnieniowa stawów stanowi IV grupę chorób (2). Choroba zwyrodnieniowa stawów to złożona choroba o wieloczynnikowej genezie. Proces chorobowy obejmuje cały staw i sąsiadujące z nim kości wraz z błoną maziową, torebką, więzadłami i mięśniami wokół stawu (3). Na przestrzeni lat taki stan rzeczy prowadzi między innymi do dysproporcji w zakresie tworzenia i degeneracji chrząstki stawowej, a w szczególności warstwy podchrzęstnej kości.

Częstość występowania choroby zwyrodnieniowej wzrasta znacznie wraz z wiekiem (wśród osób po 65. roku życia choruje ponad 65-70%) oraz wagą ciała (ponad 70% chorych to ludzie otyli). Chorują głównie kobiety. Wykryto także mutację genu COL2A1 kodującego kolagen typu II, której towarzyszy częstsze występowanie choroby zwyrodnieniowej o lokalizacji wielostawowej (4, 5).

Do głównych czynników ryzyka powstania choroby zwyrodnieniowej stawów zalicza się przede wszystkim: uwarunkowania genetyczne, liczne urazy, kontuzje, zaawansowany wiek, nadwagę, otyłość, częste stany zapalne, przeciążenia, niestabilność stawową, choroby ogólnoustrojowe, płeć żeńską, zaburzenia hormonalne, niewłaściwe odżywianie.

Podstawowymi objawami choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych są: ból, sztywność, ograniczona ruchomość, osłabienie siły i wytrzymałości mięśniowej, zniekształcenie obrysów stawowych, wystąpienie wysięku stawowego, bolesność palpacyjna, tarcie wewnątrzstawowe, trzeszczenie, szpotawe lub koślawe zagięcie osi kończyny.

Obecnie bardzo ważną rolę odgrywa wysoko wyspecjalizowana diagnostyka, zwłaszcza obrazowa. Aby właściwie zdiagnozować omawiane schorzenia, należy wykonać m.in.: rentgen (fot. 1), rezonans magnetyczny (dla osób z klaustrofobią powinien być beztubowy), tomograf komputerowy. Wskazane jest także, w celach czysto diagnostycznych, wykonanie badań laboratoryjnych takich jak np.: OB. (odczyn Biernackiego), oznaczenie białka C-reaktywnego (CRP), morfologia krwi obwodowej, badanie płynu stawowego, oznaczenie czynnika reumatoidalnego (RF). 

Po postawieniu właściwej diagnozy przez lekarza ortopedę należy bezzwłocznie wprowadzić odpowiednie leczenie. Musi być ono kompleksowe oraz indywidualnie dobrane dla danego pacjenta. Najczęstszą metodą leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych jest postępowanie farmakologiczne. Stosuje się wówczas leki o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym, poprawiającym krążenie. Leki te mogą być podawane doustnie, jak również pod postacią bezpośrednich iniekcji dostawowych. Wskazane jest także stosowanie preparatów na bazie glukozaminy i kwasu hialuronowego. Formą wspomagającą leczenie farmakologiczne mogą być także wcierki stawowe z zastosowaniem różnorodnych, maści, żeli, a także kremów. Kolejną skuteczna metodą leczenia omawianego schorzenia jest kompleksowe postępowanie fizjoterapeutyczne. W tym przypadku stosuje się szeroką gamę zabiegów z zakresu fizykoterapii, kinezyterapii oraz masażu. Na przestrzeni lat coraz skuteczniejszą metodą leczenia choroby zwyrodnieniowej stawów kolanowych jest leczenie biologiczne. Polega ono na iniekcji dostawowej, np. komórek macierzystych CD 34+, bądź fibryny bogatopłytkowej bezpośrednio do zainfekowanego chorobą stawu kolanowego. Jeżeli omawiane powyżej metody leczenia nie przynoszą zakładanego efektu terapeutycznego, tzn. ból cały czas się nasila oraz w znacznym stopniu zmniejsza się biomechanika stawowa, należy wprowadzić postępowanie chirurgiczne. W tej kwestii zalecane jest wykonanie artroskopii lub alloplastyki stawu kolanowego.

Galeria

Zobacz więcej