Ocena efektów rehabilitacji u pacjentów po przebyciu COVID-19

Terapia oczyszczająca drogi oddechowe

Z uwagi na fakt, że u części pacjentów usprawnianych w Szpitalu MSWiA (38%) odnotowano kaszel z zaleganiem wydzieliny w drzewie oskrzelowym, postanowiono przeprowadzić badanie pilotażowe z zastosowaniem urządzenia Simeox. Jako hipotezę badawczą przyjęto, że dodatkowa terapia oczyszczająca drogi oddechowe wpłynie na poprawę czynności wentylacyjnej płuc, tolerancji wysiłku, zmniejszenie duszności i odczuwanego zmęczenia. Do badania zakwalifikowano 16 pacjentów po przechorowaniu COVID-19 do 6 miesięcy od ostrej fazy, usprawnianych według modelu B i C rehabilitacji pocovidowej programu pilotażowego. W grupie badanej zastosowano standardowe postępowanie według programu, a w grupie kontrolnej standardowe postępowanie według programu oraz terapię oczyszczającą drogi oddechowe (6 dni w tygodniu). Nie stwierdzono istotnych różnic między grupami w zakresie analizowanych parametrów na początku terapii, jak i wieku, płci i wskaźnika BMI. Ocena obejmowała: czynność wentylacyjną płuc (spirometria, pletyzmografia), duszność i zmęczenie (skala mBorg), SpO₂, tolerancję wysiłku (6MWT). Testy i badania wykonano przed rozpoczęciem rehabilitacji i po 21 dniach. Porównanie analizowanych parametrów w każdej z grup przed i po rehabilitacji dokonano za pomocą nieparametrycznego testu rang Wilcoxona. Test U Manna-Whitneya został wykorzystany do oceny różnic między grupami. Wszystkie analizy przeprowadzono przy użyciu oprogramowania XLSTAT 2021.2.2 (Addinsoft) dla komputerów Mac. Za statystycznie istotną uznano wartość p < 0,05.

Uzyskano zmniejszenie zmęczenia, duszności i poprawę saturacji w obu grupach, poprawa była istotnie wyższa w grupie, w której zastosowano terapię oczyszczającą drogi oddechowe odpowiednio: (-2,6 ± 0,7, p = 0,001), (-3,9 ± 0,6, p = 0,001), (4,1 ± 1,8 p = 0,046).

W grupie tej uzyskano istotne zwiększenie przebytego dystansu w teście 6MWT, średnio o 149 ± 77 metrów (p = 0,009).

Nie stwierdzono istotnej różnicy między grupami w poprawie parametrów opisujących czynność wentylacyjną płuc i jakość życia ocenianą kwestionariuszem SF 36.

Wstępne dane sugerują, że regularne stosowanie terapii oczyszczającej drogi oddechowe podczas rehabilitacji po przebyciu COVID-19 może przynieść usprawnianym pacjentom dodatkowe korzyści, wyrażone zmniejszeniem duszności i odczuwanego zmęczenia i poprawą tolerancji wysiłku. Aby potwierdzić te dane, potrzebne są dalsze badania na większej grupie osób.

Podsumowując, rehabilitacja u osób po przebyciu COVID-19 przynosi wymierne efekty i jest procesem, który ewoluuje i zmienia się w zależności od problemów i powikłań, które zgłasza pacjent.

Piśmiennictwo

1. Cherry J.D., Krogstad P.: SARS: the first pandemic of the 21^st century. „Pediatr Res.”, 2004. July; 56(1):1-5. Epub 2004 May 19.
2. Xu P., Sun G.-D., Li Z.-Z.: Clinical characteristics of two human to human transmitted coronaviruses: corona virus disease 2019 versus Middle East respiratory syndrome coronavirus. 2020, Mar 10.
3. Szczegielniak J., Bogacz K., Majorczyk E., Łuniewski J.: Post-COVID-19 rehabilitation – a Polish pilot program. „Medycyna Pracy”, 2021; 72(5): 611-616.
4. Curci C., Pisano F., Bonacci E., Camozzi D.M., Ceravolo C., Bergonzi R. et al.: Early rehabilitation in post-acute COVID-19 patients: data from an Italian COVID-19 rehabilitation unit and proposal of a treatment protocol: a cross-sectional study. „Eur J Phys Rehabil Med”, 2020; 56(5): 633-41.
5. Rivera-Lillo G., Torres-Castro R., Puppo  H., Vilaró J.: Functional capacity assessment in COVID-19 patients. „Eur J Phys Rehabil Med.”, 2020; 10.23736/S1973-9087.20.06525-9.
6. Szczegielniak J., Latawiec K.J., Łuniewski J., Stanisławski R., Bogacz K., Krajczy M., Rydel M.: A study on nonlinear estimation of submaximal effort tolerance based on the generalized MET concept and the 6MWT in pulmonary rehabilitation. PLoS One. 2018; 13(2): e0191875.
7. Carfì A., Bernabei R., Landi F.: Persistent Symptoms in Patients After Acute COVID-19. JAMA, 2020; 324(6): 603-5.
8. Williams F.M.K., Muirhead N., Pariante C.: Covid-19 and chronic fatigue. BMJ. 2020; 370: m2922.

Galeria