Postępowanie fizjoterapeutyczne w zapaleniu nadkłykcia bocznego kości ramiennej z uwzględnieniem diagnostyki i poszczególnych metod leczenia

Dolegliwości bólowe nasilają się w trakcie zgięcia grzbietowego nadgarstka przy wyprostowanym stawie łokciowym, a także podczas pronacji i supinacji przedramienia przeciwko oporowi. Ból po bocznej stronie łokcia może promieniować od nadgarstka, przedramienia, aż do barku, utrudniając przy tym wykonywanie podstawowych czynności dnia codziennego (9). Pierwszy okres choroby rozpoczyna się od niewielkiego urazu, w którym dochodzi do stanu zapalnego, poprzedzonego silnym bólem. Dopiero w okresie późnym następują zmiany zwyrodnieniowe, ograniczenie ruchomości i zmiany w tkance kostnej (8). 

Diagnostyka funkcjonalna

Istotne znaczenie w celu postawienia prawidłowej diagnozy w zespole bólowym nadkłykcia bocznego kości ramiennej stanowią: wywiad, badanie kliniczne, obrazowe oraz szereg testów funkcjonalnych. Badanie podmiotowe opiera się na wywiadzie z pacjentem oraz na ustaleniu mechanizmu powstawania bólu, jego charakteru i czasu trwania. Ponadto dotyczy również określenia rodzaju wykonywanej pracy, występowania chorób współistniejących i przyjmowanych leków przez pacjenta (8, 9). Badanie przedmiotowe polega na palpacji struktur mięśniowych i okolic kostnych stawu łokciowego oraz nadgarstkowo-promieniowego. Szczególnie zwraca się uwagę na występowanie zmian skórnych, obrzęków i ograniczeń ruchomości. W celu dokładniejszej diagnostyki wykonuje się testy prowokacyjne dla łokcia tenisisty takie jak: test Thomsona, Milla, Cozena czy Bowdena (4, 8). 

Test Thomsona

Test Thomsona jest wykonywany w pozycji stojącej lub siedzącej. Pacjent unosi kończynę górną, prostuje staw łokciowy i nadgarstkowy, a następnie zaciska palce w pięść. Terapeuta stabilizuje jedną ręką staw nadgarstkowy od strony dłoniowej, a drugą ustawia na pięści badanego. Zadaniem pacjenta jest wyprostowanie nadgarstka wbrew stawianemu oporowi. Dodatni wynik testu podczas próby wyprostu uznaje się w momencie wystąpienia bólu po bocznej stronie stawu łokciowego i przedramienia (2). 

Test Milla

Test Milla wykonuje się w pozycji stojącej, w której staw łokciowy pacjenta ustawiony jest w pozycji zgięcia do 90°, z pronacją przedramienia i lekko wyprostowanym nadgarstkiem. Terapeuta stabilizuje jedną ręką staw łokciowy, a drugą układa na obwodowej, bocznej powierzchni przedramienia. Pacjent stara się wykonać supinację przedramienia wbrew oporowi terapeuty. Test zostaje uznany za dodatni w chwili wystąpienia bólu na wysokości nadkłykcia bocznego kości ramiennej (2).

Test Cozena

Test Cozena można przeprowadzić w pozycji stojącej lub siedzącej. Pacjent zgina staw łokciowy do 90°, lekko wyprostowując kończynę w stawie nadgarstkowym, a palce zaciska w pięść. Terapeuta stabilizuje jedną ręką staw nadgarstkowy od strony bocznej, a drugą układa na pięści pacjenta. Zadaniem badanego jest próba wyprostowania ręki wbrew oporowi lub też terapeuta stara się zgiąć pięść przeciwko oporowi pacjenta. Dodatni wynik testu określa się w momencie wystąpienia bólu po bocznej stronie stawu łokciowego lub w trakcie pojawienia się uczucia ciągnięcia i dyskomfortu po stronie promieniowej przedramienia (2). 

Test Bowdena

Test Bowdena jest wykonywany w pozycji stojącej przy użyciu aparatu do pomiaru ciśnienia. Pacjent ma za zadanie zacisnąć mankiet aparatu napompowanego do ok. 4,0 kPa i utrzymać stały ucisk. Wystąpienie dolegliwości bólowych w okolicy nadkłykcia bocznego oraz silne promieniowanie okolic mięśni prostowników przedramienia wskazuje na dodatni wynik testu (2). 

Inne testy

W dalszej diagnostyce można zastosować testy izometryczne w celu zróżnicowania uszkodzonych mięśni. Badanie można przeprowadzić w pozycji stojącej lub siedzącej. Kończyna górna pacjenta jest ustawiona w wyproście stawu łokciowego przy neutralnie położonym stawie nadgarstkowym. W przypadku oceny mięśnia prostownika palców terapeuta przykłada opór na wysokości palców wyprostowanej dłoni pacjenta i sprawdza jego siłę. Do analizy mięśnia prostownika łokciowego nadgarstka opór jest przykładany na piątej kości śródręcza, a pacjent stara się wykonać ruch przywiedzenia dłoni. Obniżenie siły któregoś z wymienionych mięśni może świadczyć o jego zapaleniu i występowaniu bólu po stronie bocznej nadkłykcia kości ramiennej (2).