Postępowanie fizjoterapeutyczne w zapaleniu nadkłykcia bocznego kości ramiennej z uwzględnieniem diagnostyki i poszczególnych metod leczenia

Fizykoterapia

Zabiegi fizykalne są komplementarną metodą leczenia w stosunku do innych technik stosowanych w postępowaniu fizjoterapeutycznym łokcia tenisisty. Do głównych zabiegów wykorzystuje się: krioterapię, ultradźwięki, falę uderzeniową i elektroterapię TENS. Celem skuteczności terapii jest działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, które prowadzi do zmniejszenia napięcia mięśni oraz poprawy ukrwienia. Tym samym poprawiają one elastyczność włókien kolagenowych oraz uruchamiają procesy autoregeneracji, co przyśpiesza metabolizm komórkowy (5, 8). 

Dotychczas najlepiej stosowaną i najłatwiej dostępną formą terapii leczenia zarówno ostrego, jak i przewlekłego zespołu łokcia tenisisty jest krioterapia. Miejscowe działanie zimna wpływa na regenerację tkanek miękkich, uelastycznienie mięśni i odbudowę włókien kolagenowych w obrębie stawu łokciowego. Jedno z badań pokazujących skuteczność krioterapii przeprowadzono na łącznej grupie 37 pacjentów. Udowodniono, że zastosowanie 10 zabiegów krioterapii miejscowej znacząco przyśpieszyło regenerację oraz obniżyło dolegliwości bólowe u 82% badanych. Większość wyników statystycznie potwierdza, że miejscowe działanie zimna wpływa na szybkość regeneracji szczególnie w fazie ostrej i przyśpiesza proces leczenia (7, 8). 

Znaczące efekty w terapii przewlekłego zespołu łokcia tenisisty wykazuje działanie radialną falą uderzeniową. Badania z zastosowaniem ultradźwięków i radialnej fali uderzeniowej porównano na grupie 60 pacjentów, z których średnia wieku wynosiła 47 lat. 

Obie terapie zastosowano zarówno na okolice nadkłykcia bocznego kości ramiennej, jak również na punkty spustowe mięśnia prostownika promieniowego krótkiego. Pierwszą grupę leczono radialną falą uderzeniową, na którą składały się 3 sesje podzielone na dwie fazy z wykorzystaniem urządzenia ShockMaster 500. W każdej fazie użyto 200 impulsów przy częstotliwości 8 Hz i ciśnieniu od 1,5 do 2,5 bara, które stopniowo zwiększano. W przypadku ultradźwięków sesje składały się z 10 zabiegów wykonywanych codziennie na urządzeniu BTL Topline i podzielonych na dwie fazy. Do każdej z nich użyto głowicy o powierzchni 5 cm² o natężeniu 0,5 W/cm², częstotliwości 1 MHz i czasie 3 minut. Po zakończeniu terapii u pacjentów leczonych radialną falą uderzeniową zaobserwowano odczuwalny brak bólu, który utrzymywał się do 8 tygodni od zakończenia terapii (3). Przegląd literatury potwierdza, że stosowanie radialnej fali uderzeniowej zmniejsza dawkowanie środków przeciwbólowych i skutecznie poprawia czynności motoryczne kończyny górnej. 

Ponadto przywraca fizjologiczną funkcję zmienionych chorobowo struktur tkanki łącznej, dając znaczący spadek dolegliwości bólowych zarówno w spoczynku, jak i podczas ruchu (3, 8). 

Suche igłowanie

Metoda suchego igłowania (ang. dry needling) polega na wykorzystaniu specjalnych igieł do nakłuwania określonych struktur mięśniowo-powięziowych, które uległy przeciążeniu, a także nadmiernemu napięciu.

Nakłucie powoduje drażnienie struktur tkankowych, które wysyłając informację w postaci impulsu nerwowego, doprowadzają w efekcie do rozluźnienia mięśni oraz zniesienia dolegliwości bólowych. Najnowsze badania wykazują znaczący wpływ zabiegów z użyciem suchego igłowania na zmniejszenie dolegliwości bólowych i powrót do pełnej sprawności w przypadku zespołu łokcia tenisisty. Badania przeprowadzane na grupie 110 pacjentów dowodzą, że stosowanie suchego igłowania od 3 tygodni do 6 miesięcy jest metodą bezpieczną, która skutecznie redukuje dolegliwości bólowe (10).  

Dynamiczne plastrowanie

Metoda kinesiotapingu polega na oklejaniu specjalnymi plastrami dysfunkcyjnych części ciała. Pomaga w skorygowaniu nieprawidłowości w funkcjonowaniu mięśnowo-powięziowym, stymulując przy tym procesy regeneracyjne. W przypadku łokcia tenisisty dynamiczne plastrowanie wspomaga terapię, a także uzupełnia techniki drenażu manualnego.

Aplikację taśmy stosuje się techniką mięśniową, na kształt litery Y. Staw nadgarstkowo-promieniowy jest ustawiony w maksymalnym wyproście i pronacji. Paski taśmy naklejamy z napięciem 15-25%, wzdłuż mięśnia prostownika promieniowego nadgarstka, aż do nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Badania jednoznacznie potwierdzają, że dynamiczne plastrowanie wpływa na terapię zespołu łokcia tenisisty jako metoda uzupełniająca postępowanie fizjoterapeutyczne (9).