Przedstawienie założeń Strategii Terapeutyczno-Treningowej (STT) po urazach mięśniowych

„Świadome unieruchomienie” jest innym podejściem do zalecanego w rutynowym postępowaniu odpoczynku po urazie. Już nawet kilkugodzinny brak ruchu odbija się negatywnie na: układzie krążenia, mechanice oddychania czy układzie kostnym i mięśniowo-stawowym (9). Naturalnym jest, że bodźce bólowe płynące z uszkodzonych tkanek będą stanowiły hamulec do wykonywania dalszych ruchów. Zdaniem Autora niecelowe wydaje się przedłużone unieruchamianie całej objętej urazem kończyny czy grupy mięśni. Przyjęto koncepcję, że hipokinezja jest korzystniejsza od zupełnego bezruchu i będzie stanowić lepszy punkt wyjścia do odbudowy czasowo utraconych funkcji. Unieruchomienie rzutuje również na struktury okalające oraz oddalone od miejsca urazu, powodując, że w konsekwencji pacjent musi mierzyć się nie z jednym, ale z kilkoma większymi problemami. Z tego powodu w STT zaleca się ograniczenie unieruchomienia do niezbędnego minimum. Nawet w fazie ostrej nie przerywa się czynności aparatu ruchowego, a jedynie świadomie ogranicza aktywności w zakresach bolesnych. Świadome unieruchomienie zakłada przede wszystkim bezbolesne uruchomienie i utrzymanie aktywności, zwłaszcza w zakresie czynności dnia codziennego (ADL – Activity Daily Lifestyle). Należy pamiętać, że utrata funkcji po urazie jest najczęściej chwilowa, zaś organizm przez obrzęk tkanek dotkniętych uszkodzeniem sam unieruchamia bolesną okolicę, często również ze sporym marginesem.

Plan postępowania terapeutycznego z wykorzystaniem świadomego unieruchomienia obejmuje kilka kroków (ryc. 3). Mikroruchy stanowią pierwszy etap świadomego unieruchomienia. Dotyczą one minimalnych, możliwych do wykonania bez bólu ruchów w wielu płaszczyznach. W zależności od okolicy objętej urazem mogą one przybierać formę spięć mięśni, minimalnych ruchów rotacji w stawach, zgięć grzbietowych i podeszwowych. Kolejnym elementem mającym przeciwdziałać skutkom unieruchomienia jest wykorzystanie odruchów synergistycznych poprzez napięcia grup mięśni oddalonych od okolicy dotkniętej urazem. W zależności od okolicy dotkniętej urazem wykonywane są odpowiednie ćwiczenia wykorzystujące synergizmy względne i bezwzględne (10).

W fazie podostrej w skład świadomego unieruchomienia wchodzą ruchy wspomagane, prowadzone przy ciele. Taka forma ruchu pomagała znaleźć analgetyczną pozycję, a poprzez kontynuację utrzymania aktywności ruchowej aktywizowała działanie „pompy mięśniowej”, wpływając korzystnie na trofikę tkanek i odprowadzanie limfy. W zależności od okolicy objętej urazem należy odpowiednio planować ruchy, wykorzystując zasadę „małej dźwigni”, tak by dążyć do minimalizacji dyskomfortu związanego z aktywnością.

Jak już wspomniano, elementy świadomego unieruchomienia płynnie przechodzą w kolejną składową STT – elementy ćwiczebne oraz w zależności od intensywności bodźca – w aktywne wpływanie na gojącą się tkankę, czyli RWAC.

Koncepcja RWAC

Akronimem RWAC – (R) rozejście (W) włókien (A) anatomicznie (C) celowane określono ukierunkowane działania mające na celu modulowanie naturalnych procesów regeneracji organizmu. Proces gojenia uszkodzonego mięśnia jest związany nie tylko z odbudową włókien mięśniowych, lecz również często z tworzeniem się w obrębie mięśnia blizny łącznotkankowej. W metodzie RWAC ideą przewodnią jest wywołanie w warunkach kontrolowanych (poprzez zastosowanie specjalnych pozycji z wykorzystaniem fizjologicznych ruchów) stanu zapalnego. Wynikami tego będą migracja komórek zapalnych, nasilona produkcja cytokin przyśpieszających procesy gojenia oraz wpływ na syntezę macierzy kolagenowej, stanowiącej niejako rusztowanie dla powstających włókien mięśniowych (11). Podstawowymi efektami zastosowania RWAC są eliminacja niewłaściwego utkania tkanek miękkich (zarówno macierzy kolagenowej, jak i włókien mięśniowych) w trakcie procesu gojenia się tkanek oraz poprawa uelastycznienia już wytworzonych połączeń/blizn. 

Galeria

Zobacz więcej