Przedstawienie założeń Strategii Terapeutyczno-Treningowej (STT) po urazach mięśniowych

RWAC jest jednym z kluczowych elementów STT w przypadku urazu mięśniowego. Najistotniejszą kwestią, która odróżnia RWAC od dotychczas stosowanych technik manualnych, jest fakt, że w nich to terapeuta był autorem bodźca działającego na tkanki. W przypadku RWAC to sam pacjent dozuje zarówno częstotliwości, jak i siłę oraz kierunek bodźca, opierając się na samoświadomości oraz wysoko rozwiniętej priopiocepcji. W RWAC rola terapeuty sprowadza się do zbadania, zaprogramowania i nauki kolejności napięć mięśni oraz ruchów, a także przedstawienia zasad i nauka postępowania, aby pacjent umiał świadomie wykonywać zaplanowany protokół i umiejętnie nanosił na niego modyfikację odpowiednio do wyczucia oraz do pozytywnie następujących zmian, które są normalnym następstwem dobrze prowadzonej rehabilitacji.

Ruch warunkuje odżywanie wszystkich tkanek, pozwala eliminować zbędne produkty przemiany materii (metabolity) oraz stymuluje naprężenia w obrębie struktur, a te zaś są przez niego modulowane i kształtowane. Utrzymywanie kontrolowanego ruchu w bezpiecznych granicach wyznaczonych przez organizm dla każdej osoby, indywidualnie wzbogacone instruktażem oraz wiedzą terapeuty, wydaje się być optymalnym połączeniem zaproponowanych przez autora strategii.

Niekorzystne wydaje się unieruchamianie całych grup oraz peryferii. Oczywiście istnieją uzasadnione przypadki, w których unieruchomienie jest konieczne, jednak pozostawione bez kontroli przechodzi w powiększenie dysfunkcji i jest niekorzystne dla pacjenta.

Zalecania odnośnie powrotu od pełnej aktywności fizycznej sprzed urazu jest jednym z najbardziej kontrowersyjnych tematów. Zdaniem autora należy do tego dążyć tak szybko, jak jest to możliwe. Jednak większość dostępnych publikacji zaleca postępowanie mocno zachowawcze, z ograniczeniem aktywności fizycznej przez okres nawet do 8 tygodni (15).

Według niektórych autorów niedostosowanie się do restrykcji w ograniczeniu aktywności fizycznej może prowadzić do nawrotów naderwań oraz upośledzenia funkcji mięśnia (15). Nie ma jednak kryteriów, jakimi badaniami, obrazowymi czy czynnościowymi, należałoby się kierować przy zezwalaniu na powrót do sportu (17).

Zindywidualizowane podejście do pacjenta jest największą zaletą przedstawionej przez Autora koncepcji STT. Oczywiście bardzo trudno jest określić czas, miejsce, rodzaj uzasadnionego nawet unieruchomienia ze względów oczywistych, gdyż każdy organizm, mimo że podobny, różni się od siebie, każdy uraz jest inny, mimo że dotyczy tych samych struktur, układów. To właśnie te indywidualne cechy nie pozwalają na jednoznaczne określenie, a jedynie stworzenie ram dopasowanej STT. Przy czym skuteczność postępowania zależeć będzie od zaangażowania się w ściśle indywidualny tok postępowania ordynowany na bieżąco. Maksymalna wiedza oraz zaangażowanie w przypadki rozpatrywane pojedynczo – wydaje się być kluczem do szybkiej i bardzo efektywnej terapii ukierunkowanej na zniwelowaniu i niedopuszczeniu do eskalacji objawów oraz jednoczesnym działaniu przyczynowym i przyczynowo-skutkowym. 

Jednym z ograniczeń pracy jest złożoność zagadnienia i stosowanych metod terapeutyczno-treningowych. Zdaniem autora należy odejść od schematycznego postępowania, opisywanego pojedynczymi procedurami czy zabiegami terapeutycznymi. Organizm jest integralną całością, w podobny sposób należy traktować Strategie Treningowo-Terapeutyczne – jako ramy działania składające się z różnych elementów, które wzajemnie się dopełniają. 

Standardowy protokół postępowania po urazie mięśnia podawany przez Bleakleya opisany jest akronimem PRICE:

P – prevention − zapobieganie dalszym urazom, najczęściej rozumiane przez zaprzestanie dalszej aktywności do czasu ustąpienia stanu ostrego.
R – rest − odpoczynek – ograniczenie ruchów, które wywołują ból.
I – ice − zimne okłady, które pozwalają na lepszą kontrolę obrzęku, zmniejszenie bólu i napięcia mięśniowego.
C – compression − delikatny ucisk na powierzchnię bolesną.
E – elevation − uniesienie kończyny, w której doszło do uszkodzenia, co pozwoli na poprawę krążenia (7).

Przedstawione w ten sposób zasady stanowią bazę i zarazem jeden z najważniejszych etapów postępowania po urazie, jednak nie ma badań klinicznych potwierdzających tę teorię (4, 5). Celami takiego postępowania są: zmniejszenie wewnątrzmięśniowego krwawienia, redukcja dolegliwości bólowych, obrzęku oraz rozwoju blizny (8).

Piśmiennictwo

1. Jarvinen T.A., Jarvinen T.L., Kaariainen M.: Muscle injuries: biology and treatment. „Am J Sports Med”, 2005, 33, 745-764
2. Best T.M., Hunter K.D.: Muscle injury and repair. „Phys Med Rehabil Clin N Am”, 2000, 11, 251-266.
3. Ekstrand J., Hagglund M., Walden M.: Epidemiology of muscle injuries in professional football (soccer). „Am J Sports Med”, 2011, 39, 1226-1232.
4. Hotfiel T., Carl H.D., Swoboda B., Heinrich M., Heiss R., Grim C.: Current conservative treatment and management strategies of skeletal muscle injuries. „Z Orthop Unfall” 2016, 154, 245-253.
5. Reurink G., Goudswaard G.J., Tol J.L.: Therapeutic interventions for acute hamstring injuries: a systematic review. „Br J Sports Med” 2012, 46, 103-109 
6. Mueller-Wohlfahrt H.W., Haensel L., Mithoefer K.: Terminology and classification of muscle injuries in sport: the Munich consensus statement. „Br J Sports Med”, 2013, 47, 342–335
7. Bleakley C.M.: Current concepts in the use of PRICE for soft tissue injury management. „Physiotherapy Ireland”, 2009, 30, 19-20.
8. Ueblacker P., Haensel L., Mueller-Wohlfahrt H.W.: Treatment of muscle injuries in football. „J Sports Sci.”, 2016, 3424, 2329-2337
9. Kiwerski J., Włodarczyk K.: Fizjoterapia ogólna. Wydawnictwo Naukowe PZWL, Warszawa 2012.
10. Green S., Buchbinder R., Hetrick S.: Physiotherapy interventions for shoulder pain. „Cochrane Database Syst Rev”, 2003, 2. 
11. Charge S.B.P., Rudnicki M.A.: Cellular and molecular regulation of muscle regeneration. „Physiol Rev”, 2004, 84, 209-238.
12. Lewit K.: Terapia manualna w rehabilitacji chorób narządu ruchu. ZL Natura, Kielce 2001, wyd. III.
13. Wiktor M., Daroszewski P., Chęciński P.: Patologia obrzęku chłonnego. „Chirurgia po Dyplomie”, 2013, 8, 1, 4-14.
14. Nikolaeva T.I., Kuznetsova S.M., Rogachevsky V.V.: Collagen fibril in vitro at nearly physiological temperature. „Biophysics”, 2012, 57, 757-763.
15. Valle X., Alentorn-Geli E., Tol J.L.: Muscle injuries in sports: a new evidence-informed and expert consensus-based classification with clinical application. „Sport Med.”, 2017, 47, 7, 1241-1253.
16. Traczyk W.: Fizjologia człowieka w zarysie. Wydawnictwo Naukowe PZWL, Warszawa 2016, 8.
17. Guermazi A., Roemer F.W., Robinson I.: Imaging of muscle injuries in sports medicine: sports imaging series. „Radiology”, 2017, 282, 3, 646-663.

mgr Robert Kurasiński
SCANMED PGM Sosnowiec, Oddział Kardiologii 

Galeria

Zobacz więcej