RannBall – nowa metoda treningu procesowania informacji a sprawność dwuzadaniowa u osób młodszych i starszych

Materiał i metody

W badaniu wzięło udział 11 osób. Badanych podzielono na dwie grupy, stratyfikując ich ze względu na wiek. Grupa I była złożona z 6 młodych kobiet (x 19,5 ± 1,04) zrekrutowanych z uczelni w Małopolsce. Grupę II stanowiło 5 osób starszych (x 69 ± 6,2), słuchaczek Uniwersytetu III Wieku z woj. śląskiego. Kryteriami włączenia były sprawność funkcjonalna pozwalająca na wykonanie dwuzadaniowej aktywności fizycznej oraz wiek (w przedziałach 18-30 dla grupy I oraz 60-80 dla grupy II). 

Badane w każdej z grup nie miały historii złamań w obrębie kończyn dolnych. Wykazano istotne różnice w charakterystyce podstawowej badanych. Analiza statystyczna wskazała, że badane różnią się istotnie wiekiem, masą ciała oraz BMI (ang. body mass index). Badane w grupie II były istotnie starsze (59,5 roku), miały istotnie większą masę ciała (11,1 kg) oraz wyższy wskaźnik BMI (7,3 kg/m2). 

Ocena zdolności poznawczych 

Zdolności poznawcze zostały ocenione za pomocą narzędzia Montreal Cognitive Assessment (MoCA). Test MoCa ocenia: możliwości wzrokowo-przestrzenne, prawidłowe nazywanie, pamięć, uwagę, język, abstrahowanie, odroczone przypominanie oraz orientację (28). Została zastosowana polska wersja językowa (29).

Ocena procesowania informacji 

Do oceny procesowania informacji złożonych wykorzystano test Trail Making Test wersję B (TMTB) (30). Test miał przygotowaną część próbną, którą badani wykonywali jako pierwszą przed przystąpieniem do części właściwej danego arkusza oceny. Arkusz TMT B składa się z części zawierającej 20 narysowanych okręgów, 10 z literami alfabetu oraz 10 z cyframi do 1 do 10 rozłożonych losowo na kartce o formacie A4. Liczony jest czas w sekundach, jak szybko badany połączy linią, po kolei oraz naprzemiennie, cyfry i litery alfabetu (30). 

Pomiar tętna

Pomiar tętna wykonano za pomocą palpacji trzech palców badacza umieszczonych na tętnicy promieniowej w odległości 1 cm od stawu nadgarstkowego (31). Pomiar był wykonywany przez minutę.  

Interwencja 

Badanie wykonano na utwardzonej, ziemnej nawierzchni bieżni okalającej boisko jednego z klubów w Małopolsce. Bieżnia była o standardowym kształcie owalu, mającego obwód 400 m. Badane miały wykonać trucht (4-6 km/h) na dystansie 1 km (2,5 okrążenia), posługując się przy tym dwoma piłkami. Jedna z piłek była uderzana zewnętrzną lub wewnętrzną stroną stopy, natomiast druga piłka była podawana podrzutem górą. Piłka dolna była standardową piłką do hokeja na trawie o średnicy 72 mm z 26 otworami o średnicy 10 mm każdy. Piłka górna była standardową piłką tenisową o średnicy 6,67 cm, natomiast waga została zwiększona do 250 g. Piłki zostały wybrane ze względu na znaczną masę, (mieszane ćwiczenia aerobowo-siłowe), różny rozmiar (łatwość kopania, trudność złapania – oddzielne cele spełniające znamiona definicji aktywności dwuzadaniowych) oraz fakturę (przyjemna faktura piłki do tenisa oraz jej chropowatość zwiększają możliwości odpowiedniego chwytu).

Boisko o kształcie elipsy zostało podzielone w części szerszej na dwie równe części. Zaznaczono w połowie, na szerokość owalu, linię informującą, gdzie bieg powinien się zakończyć. Wielkość tego wyniosła 1 km. Pomiary liczby minut, które poświęcono na wykonanie aktywności, zostały zmierzone za pomocą aplikacji wbudowanej w telefonie IPhone 6 model A1586.

Analiza statystyczna 

Analiza statystyczna została wykonana w programie STATISTICA 12PL. Wykonano statystyki opisowe. Policzono miary położenia oraz rozproszenia (X oraz SD). Wykonano test Shapiro-Wilka, wykazując nienormalność rozkładu danych, na tej podstawie zdecydowano wykonać testy nieparametryczne. Różnice pomiędzy grupami w charakterystyce podstawowej sprawdzono za pomocą testu U Manna-Whitneya. Hipotezy statystyczne różnic między punktami pomiarowymi dla określonych grup analizowano za pomocą testu Wilcoxona. Poziom alfa ustalony na poziomie 0,05. 

Wyniki

Wyniki badań uzyskane po 1 km biegu RannBall (RB) przedstawiono w tab. 2. Analiza statystyczna wykazała, że osoby z grupy II wykonywały bieg dłużej (różnica 84,5%) oraz przyjmowały istotnie niższą prędkość podczas wykonywania interwencji (różnica 48,6%) w porównaniu do badanych z grupy I (p < 0,05). 

Wyniki porównawcze przed RB oraz po interwencji przedstawiono w tab. 3.

Analiza statystyczna wykazała nieistotny wzrost tętna po wykonanej aktywności o 93,6% w grupie I (82,2 liczby skurczów na minutę). W grupie II analiza statystyczna ukazała istotny wzrost tętna po RB średnio o 53,2 uderzeń na sekundę (p = 0,043). 

Po treningu zaobserwowano wzrost możliwości procesowania informacji złożonych (TMTB) w grupie I o 26,7% (p = 0,046). W grupie II badane znacznie zwiększyły możliwości wykonania TMTB w porównaniu do pierwszego punktu pomiarowego o 10,9% (p = 0,043). 

Analiza statystyczna nie wykazała zbyt dużej różnicy w zmianie pomiędzy punktami pomiarowymi przed interwencją pomiędzy grupami i po niej (p = 0,7922). Wykazano, że grupa I uzyskała wyższy przyrost tętna pomiędzy punktami pomiarowymi, w porównaniu do badanych z grupy II (różnica 31,05 skurczów na minutę, p = 0,0158). 

Galeria

Zobacz więcej