Koślawość kolan u dzieci – przyczyny, diagnozowanie i postępowanie lecznicze

Wyniki

Publikacje włączone do analizy/przeglądu

Uwzględniając powyższe kryteria, wybrano 40 publikacji, w tym 29 artykułów i 11 prac zwartych. Znalazły się wśród nich prace badawcze, przeglądowe i kazuistyczne. Ze względu na częste cytowania w literaturze włączono trzy artykuły i jedną monografię niespełniające kryterium roku wydania.

Zainteresowanie tematyką

Na przykładzie przeglądarki PubMed przedstawiono liczbę publikacji na przestrzeni 19 lat. Odnotowano rosnące zainteresowanie omawianą tematyką z niewielkim spadkiem w 2021 r., prawdopodobnie z powodu pandemii COVID-19 (wykr. 1).

Epidemiologia

Mimo że koślawość stawów kolanowych uznawana jest za częsty problem (1) – w większości publikacji nie określono częstotliwości jej występowania. Jedynie w badaniach prowadzonych w szkole podstawowej w Santos, w Brazylii podano występowanie kolan koślawych u 7,1% uczniów (10).

Przyczyny koślawości

Utrzymująca się lub pogarszająca po rozpoczęciu chodzenia deformacja fizjologiczna jest uznawana za koślawość idiopatyczną (5). Tłumaczy się ją słabym układem mięśniowym i przeciążeniem kończyn dolnych oraz nadmiernymi siłami oddziałującymi na część boczną stawu kolanowego (5) w okresie szybkiego wzrostu (11). Niestety nie określono, w jaki sposób powstają te nadmierne siły.

Wśród przyczyn koślawości wymienia się: zespoły genetyczne (np. zespół hipermobilności stawów) (12), stopy płaskie (2, 13-15) i płasko-koślawe (2), zaburzenia w zakresie kontroli posturalnej (wady postawy, obniżone napięcie posturalne) (14, 16) oraz choroby układu ruchu (5).

Zespół hipermobilności stawów to dziedziczone nieprawidłowości w strukturze tkanki łącznej całego organizmu, przejawiające się zaburzeniami w proporcjach kolagenu (17). Wykazano, że dzieci z tym zespołem stanowią 10% ogólnej liczby dzieci leczonych z powodu deformacji kolan. Ponadto zaburzenie to 3-krotnie częściej dotyczy dziewcząt (12).

Stwierdza się również, że koślawość kolan jest proporcjonalna do ustawienia przeprostnego, któremu towarzyszy zewnętrzna rotacja obu goleni. Zdaniem M. Napiontka fizjologiczny przeprost stawu kolanowego u dzieci najczęściej pojawia się razem z koślawością około 2.-3. roku życia i nie przekracza 15° (18).

Galeria

Zobacz więcej