Terapia radialną falą uderzeniową łokcia tenisisty

Wyniki

Przy pomocy przedstawionych baz danych i strategii wyszukiwania odnaleziono dziewięć artykułów, które spełniły kryteria włączenia. Na podstawie oceny wg skali PEDro 5 badań cechowało się wysoką jakością metodologiczną (4, 6, 8, 11, 12), natomiast pozostałe 4 prace charakteryzowały się średnią jakością metodologiczną (5, 7, 9, 10). 

W tab. 2 zamieszczono dokładną charakterystykę opublikowanych badań dotyczących skuteczności terapii falą uderzeniową w entezopatii nadkłykcia bocznego kości ramiennej.

Dyskusja

RSWT wydaje się być skuteczną i obiecującą metodą leczenia entezopatii nadkłykcia bocznego kości ramiennej. Większość prac oryginalnych o wysokiej jakości metodologicznej (≥ 7 w skali PEDro) potwierdziło skuteczność terapeutyczną zabiegów RSWT (4, 8, 11, 12). Szacuje się, że 87% pacjentów z łokciem tenisisty jest usatysfakcjonowanych z leczenia radialną falą uderzeniową (11). 

Analiza opublikowanych wyników wskazuje, że radialna fala uderzeniowa nie powoduje u pacjenta nagłej dużej poprawy klinicznej bezpośrednio po przeprowadzonych zabiegach, a raczej rozpoczyna pewien proces zdrowienia się objętych chorobowym procesem tkanek (8). Król i wsp. (8) stwierdzili wyraźnie większy efekt terapeutyczny w obserwacji odległej, wyrażony zmniejszeniem dolegliwości bólowych i poprawą funkcji chorej kończyny górnej, w porównaniu do pomiaru przeprowadzonego tydzień po terapii. Należy jednak zaznaczyć, że badania Capan i wsp. (6) nie wykazały wyższości leczniczej zabiegów radialnej fali uderzeniowej nad terapią placebo u pacjentów z łokciem tenisisty. W badaniach o średniej jakości metodologicznej zaobserwowano zarówno przewagę terapeutyczną RSWT nad sonoterapią (7, 9), jak i porównywalny wpływ obu terapii (5).

Niejednoznaczność wyników opublikowanych prac oryginalnych wynika m.in. z różnorodnej metodyki aplikacji fali uderzeniowej oraz różnych metod obiektywizacji wyników.

Podczas każdego zabiegu radialnej fali uderzeniowej aplikowano różną liczbę uderzeń od 1500 do 4000. Badacze stosowali ciśnienie z zakresu 1, 6-2, 5 bara oraz częstotliwość 8-10 Hz. Najczęściej przeprowadzano 3 sesje zabiegowe z tygodniowymi odstępami (4, 6-10, 12), a uderzenia aplikowano zarówno na najbardziej bolesny i wrażliwy punkt na nadkłykciu bocznym (5, 8) (fot. 1), jak i na punkty spustowe m. prostownika promieniowego krótkiego nadgarstka (9). W niektórych eksperymentach zabiegi wykonywano w dwóch fazach. (8, 9, 11) (fot. 2). Zabiegi fali uderzeniowej przeprowadzano zarówno w postaci monoterapii (4-9, 11), jak i łączono z innymi formami leczenia zachowawczego (10, 12).

Król i wsp. (8) porównali skuteczność radialnej i zogniskowanej fali uderzeniowej u pacjentów z łokciem tenisisty. Autorzy donoszą o porównywalnym, korzystnym efekcie terapeutycznym obu zabiegów. Precyzyjne ukierunkowanie fali uderzeniowej w zmienionym chorobowo punkcie w tkankach podczas zabiegów zogniskowanej fali uderzeniowej (fot. 3) powinno być poprzedzone dokładną diagnostyką ultrasonograficzną. Podczas aplikacji radialnej fali uderzeniowej oddziaływanie mechaniczne dotyczy nie tylko patologicznych zmian punktowych, lecz również większych obszarów chorobowych (8).

Procesy regeneracyjne ścięgna zachodzące po aplikacji fali uderzeniowej tłumaczy się m.in.: pobudzeniem procesów proliferacji tenocytów i syntezy kolagenu, zwiększoną ekspresją angiogennych czynników wzrostu prowadzącą do neowaskularyzacji oraz zmianami stężeń cytokinin zapalnych, które stymulują funkcje układu odpornościowego i kontrolują uwalnianie enzymów degradacji macierzy zewnątrzkomórkowej. Wśród mechanizmów działania analgetycznego fali uderzeniowej wymienia się m.in. bezpośredni hamujący wpływ na nocyceptory oraz stymulację segmentarnych mechanizmów hamowania bólu (13). 

Wnioski

Większość opublikowanych badań o wysokiej jakości metodologicznej (4, 8, 11, 12) potwierdza skuteczność terapeutyczną zabiegów radialnej fali uderzeniowej u pacjentów z łokciem tenisisty. Niemniej nieusystematyzowanie metodyki przeprowadzania zabiegów aplikacji radialnej fali uderzeniowej oraz niewielka liczba obiektywnych metod pomiarowych sugerują potrzebę przeprowadzenia dalszych randomizowanych badań klinicznych.

Galeria

Zobacz więcej