Możliwości oraz zasady postępowania fizjoterapeutycznego u osób z chorobą Parkinsona – cz. 1
Choroba Parkinsona należy do neurodegeneracyjnych schorzeń ośrodkowego układu nerwowego. Charakteryzuje się występowaniem typowych objawów, do których należą: bradykinezja, sztywność, drżenie spoczynkowe oraz niestabilność postawy i chodu. Jest to choroba postępująca i nieuleczalna, jednak prawidłowo prowadzone kompleksowe leczenie opóźnia wystąpienie niepełnosprawności oraz poprawia jakość życia. Obok farmakoterapii, fizjoterapia stanowi podstawową formę terapii, wpływając na objawy ruchowe i pozaruchowe. W ramach fizjoterapii stosowanych jest wiele strategii, jednak najważniejsza jest terapia ruchowa, obejmująca między innymi ćwiczenia ogólne pod postacią ćwiczeń indywidualnych lub grupowych, wspomagana przez inne metody fizjoterapeutyczne.
Słowa kluczowe: choroba Parkinsona, objawy choroby Parkinsona, fizjoterapia, ćwiczenia ogólne, metody fizjoterapeutyczne
Choroba Parkinsona (ang. Parkinson’s disease, PD) to druga po udarach mózgu przyczyna niepełnosprawności wśród osób z chorobami neurologicznymi. Szacuje się, że na PD choruje średnio 120-180 osób na 100 tys. mieszkańców, w Polsce żyje około 70-90 tys. osób z tym schorzeniem (1, 2), w Europie 1,2 mln (3), natomiast na świecie ponad 6 mln (4). Choroba Parkinsona jest skutkiem neurodegeneracji układu pozapiramidowego, co objawia się specyficznymi symptomami ruchowymi oraz pozaruchowymi, schorzenie jest postępujące i nieuleczalne. Rozpoczyna się zazwyczaj między 50. a 60. r.ż., częściej dotyka mężczyzn (3:2), około 5-10% zachorowań może dotyczyć osób przed 40. r.ż. Dotyczy więc osób, które są aktywne zawodowo oraz społecznie. Choroba prowadzi do niepełnosprawności, utrudniając funkcjonowanie i wpływając na jakość życia osób z PD oraz ich najbliższych. Pomimo specyfiki i przebiegu schorzenia właściwie dobrana i przeprowadzona terapia pozwala na kontynuowanie aktywnego życia społecznego i zawodowego. Fizjoterapia stanowi, poza farmakoterapią, podstawową metodę leczenia objawowego schorzenia. Zmniejsza ona dolegliwości związane z chorobą oraz poprawia jakość życia. Powinna być stosowana od momentu rozpoznania, kiedy pacjent jest jeszcze dość sprawny fizycznie, i kontynuowana w kolejnych stadiach zaawansowania. Fizjoterapia obejmuje przede wszystkim terapię ruchową: ćwiczenia ogólne, rekreację ruchową, różne formy ćwiczeń, może być też wspomagana przez inne metody fizjoterapeutyczne (3, 5).
Znajomość mechanizmów odpowiedzialnych za pojawienie się i przebieg choroby oraz objawów choroby pozwala fizjoterapeucie odpowiednio ocenić, zaplanować i dobrać najskuteczniejsze dla danego pacjenta strategie lecznicze.