Możliwości oraz zasady postępowania fizjoterapeutycznego u osób z chorobą Parkinsona – cz. 1

Ogólny trening ruchowy dla osób z chorobą Parkinsona

Ćwiczenia konwencjonalne

Jeśli chodzi o ćwiczenia ogólne dla osób z PD, to najczęściej zaleca się stosowanie ćwiczeń konwencjonalnych w postaci samodzielnego treningu, zajęć grupowych lub ćwiczeń wykonywanych z fizjoterapeutą, powinny być one stosowane we wszystkich stadiach H&Y. Treningi można zacząć od małych jednostek ćwiczeniowych lub zmiany nawyków ruchowych. Mają one na celu poprawę chodu, równowagi, transferów, wydolności, siły i ruchomości. W początkowych fazach choroby wystarczające są 1-2 zajęcia tygodniowo, później należy zwiększyć częstotliwość. Badania pokazują, że aby trening był efektywny, powinien trwać minimum 8 tygodni, 3 razy w tygodniu, po 45-60 minut (2, 3). W początkowym okresie choroby ćwiczenia mogą mieć postać zajęć grupowych pod okiem specjalisty lub odpowiednio dobranej rekreacji ruchowej. Indywidualna ocena fizjoterapeutyczna powinna być przeprowadzana co pół roku. W chorobie Parkinsona wskazane są różne rodzaje sportu i rekreacji, do najbardziej zalecanych należą: spacery, marsze z kijami nordic walking, treningi z użyciem orbitreku, cykloergometru, bieżni oraz taniec i tai chi (fot. 2a-d). Ustalając najlepszą aktywność, trzeba wziąć pod uwagę: zaawansowanie choroby, wiek, schorzenia dodatkowe, stopień aktywności, dotychczasowe doświadczenia sportowe i upodobania. Trening grupowy zawiera ponadto aspekt uspołecznienia, co jest bardzo istotne dla osób z PD (3, 4).

W okresie pojawienia się wyraźnych objawów ruchowych, zwłaszcza od fazy 2-3 H&Y, w program terapii należy włączyć ćwiczenia indywidualne nakierowane na konkretne cele pacjenta (2, 3). Trening, bez względu na formę, powinien zawierać: ćwiczenia kończyn dolnych, ćwiczenia prawidłowej postawy (fot. 3a-c), naukę zmian pozycji (fot. 4a-e), wstawania, chodu, zawracania, chodzenia po schodach, tory przeszkód, podwójne zadania oraz ćwiczenia równoważne i trening upadków (fot. 5a-g) (3, 4). Udowodniono, że ćwiczenia poprawiają: transfery, cykl chodu, równowagę, wytrzymałość tlenową, zwłaszcza w początkowych fazach PD. W programie ćwiczeń fizycznych mającym na celu zapobieganie upadkom, trening oporowy i trening wytrzymałościowy zwiększają siłę mięśni i poprawiają zakres ruchu i równowagę (14, 15).

Ćwiczenia aerobowe

Wśród osób z PD stosuje się różne typy ćwiczeń aerobowych (ang. aerobic exercise), z których najczęstsze to jazda na rowerze stacjonarnym oraz chodzenie na bieżni. Ostateczna docelowa intensywność ćwiczeń powinna być umiarkowana do wysokiej, głównie przy 50-80-proc. rezerwie tętna. W większości przeprowadzonych badań czas trwania każdej sesji ćwiczeń wynosił od 30 do 50 minut, natomiast częstotliwość i czas trwania programu 3-5 sesji tygodniowo, przez 8 do 24 tygodni. Oprócz wpływu na wydolność tlenową i wyniki motoryczne ćwiczenia aerobowe poprawiają sprawność układu mięśniowo-szkieletowego i zmniejszają częstość występowania chorób sercowo-naczyniowych oraz śmiertelność u osób z PD; jednak jego wpływ na upośledzenia niemotoryczne jest wciąż niejednoznaczny (4). Trening na bieżni powinien trwać minimum 4-8 tygodni, 3 razy w tygodniu, po 30-45 minut. Powoduje on wydłużenie kroków, poprawia postawę i wydolność, może być stosowany pod nadzorem lub samodzielnie, wspomagany dodatkowymi bodźcami (3, 4).

Galeria

Zobacz więcej