Osteoporoza – nowoczesne rozumienie i wyzwania terapeutyczne

Osteoporoza to schorzenie metaboliczne tkanki kostnej charakteryzujące się zmniejszeniem gęstości kości i zaburzeniem jej architektury. Choroba ta jest uznawana za globalny problem zdrowia publicznego. Ryzyko jej rozwoju jest zwykle wieloczynnikowe. Niestety często rozpoznanie pojawia się zbyt późno, dopiero w momencie, w którym dochodzi do złamania kości. Złotym standardem w diagnostyce osteoporozy jest densytometria, która bada gęstość mineralną tkanki kostnej. Obecny rozwój medycyny daje szerokie spektrum możliwości leczenia osteoporozy, takich jak: bisfosfoniany, PTH, denosumab czy terapia hormonalna. Jednakże badania naukowe pokazują, że stosując odpowiednią profilaktykę, można przeciwdziałać rozwojowi osteoporozy. Profilaktyczne aspekty dotyczą przede wszystkim stylu życia, unikania używek takich jak papierosy i alkohol, stosowania odżywczej i bogatej w makro- i mikroelementy diety, a także aktywności fizycznej, w której istotną rolę przypisuje się treningowi oporowemu.

Słowa kluczowe: osteoporoza, diagnostyka kliniczna, złamania kości, profilaktyka zdrowotna, fizjoterapia w osteoporozie

Osteoporoza jest schorzeniem metabolicznym tkanki kostnej i dotyczy głównie kobiet. Charakteryzuje się zmniejszeniem gęstości kości i zaburzeniem jej architektury. Skutkiem tego jest zwiększona podatność na złamania. Jest nazywana „cichą epidemią/chorobą”, ponieważ często w początkowych stadiach nie powoduje żadnych objawów. Osoba może dowiedzieć się, że ma osteoporozę, dopiero w momencie, w którym dojdzie do złamania kości i gdy zostaną wykonane odpowiednie badania. Jednakże w miarę postępowania choroby mogą pojawić się pewne objawy i oznaki, które wskazują na możliwą obecność osteoporozy (1, 3). Oto najważniejsze z nich, na które warto zwrócić uwagę:

• Częste złamania: osteoporoza zwiększa ryzyko złamań kości, zwłaszcza kręgosłupa, biodra i nadgarstka. Złamania te mogą wystąpić nawet przy stosunkowo niewielkim urazie lub upadku, co jest często pierwszym wyraźnym objawem osteoporozy.
• Ból pleców: ból w okolicy kręgosłupa, szczególnie w okolicy dolnej części pleców, może być jednym z pierwszych objawów osteoporozy. Może być spowodowany złamaniami kręgów kręgosłupa.
• Zmniejszony wzrost: u osób starszych, zwłaszcza kobiet, osteoporoza może prowadzić do obniżenia wzrostu z powodu złamań kręgów.
• Postawa garbata: w wyniku złamań kręgosłupa osoby z osteoporozą mogą przyjmować postawę garbatą, zwłaszcza w górnej części pleców.
• Upadki częściej niż zwykle: osteoporoza może wpływać na równowagę i koordynację, co zwiększa ryzyko upadków.

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) i Międzynarodowej Fundacji na rzecz Osteoporozy (IOF) choroba ta jest uważana za globalny problem zdrowia publicznego, który szacunkowo dotyka 200 milionów na całym świecie. Ponadto szacuje się, że co roku na świecie dochodzi do ponad 8,9 miliona złamań spowodowanych osteoporozą, co średnio oznacza jeden złamany kręg na 3 sekundy (2, 3).

Według danych publikowanych przez różne źródła w Polsce na osteoporozę cierpi od 2 do 3 milionów osób, a w związku ze starzeniem się społeczeństwa liczba ta będzie prawdopodobnie rosła. Złamania biodra są jednym z najpoważniejszych problemów związanym z osteoporozą w Polsce, a liczba przypadków tego typu złamań jest szacowana na około 30-40 tysięcy rocznie (4, 5).

Galeria