Skuteczność terapii łączonej w przewlekłym zespole bólowym odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa

Zespół bólowy kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego staje się coraz większym problemem współczesnej cywilizacji. Celem badań była ocena skuteczności terapii łączonej w leczeniu przewlekłego zespołu bólowego odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Fizjoterapeutom rekomenduje się skojarzenie zabiegów przezskórnej elektrycznej stymulacji nerwów, masażu klasycznego oraz naświetlań promieniowaniem podczerwonym w terapii bólu krzyża.

Pomimo postępów w leczeniu i rehabilitacji dolegliwości bólowe odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa nadal stanowią poważny problem medyczny, społeczny i ekonomiczny współczesnej cywilizacji. Dane epidemiologiczne wskazują, że około 80% społeczeństwa boryka się z dysfunkcjami kręgosłupa i tkanek przykręgosłupowych (1).

Bóle dolnego odcinka kręgosłupa z promieniowaniem do kończyny dolnej są najczęściej związane z dyskopatią oraz z konfliktem korzeniowym w segmencie L4-L5, L5-S1. Przyczyny przewlekłych zespołów bólowych kręgosłupa z promieniowaniem do kończyny dolnej można podzielić na korzeniowe i rzekomokorzeniowe (ryc. 1) (2).

Według Stodolnego mechaniczne przeciążenia kręgosłupa spowodowane powtarzającymi się bądź nagłymi mikrourazami przyczyniają się powstania zmian morfologicznych w obrębie tkanek miękkich. W miarę postępu procesu zwyrodnieniowego kręgosłupa dochodzi do stopniowej degeneracji poszczególnych tkanek miękkich (3). Ważne jest zatem wczesne wdrożenie leczenia zachowawczego. Kompleksowe postępowanie fizjoterapeutyczne obejmuje m.in. zabiegi fizykalne, które są powszechnie stosowane. 

Celem badań była ocena skuteczności fizykalnej terapii łączonej w leczeniu przewlekłego zespołu bólowego odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa promieniującego do kończyny dolnej. 

Materiał i metodyka

Do badań zakwalifikowano 50 pacjentów z zespołem bólowym odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Kryteria włączenia do badań obejmowały: ból dolnego odcinka kręgosłupa z promieniowaniem do kończyny dolnej utrzymujący się powyżej sześciu miesięcy, wiek pacjenta pomiędzy 45-65 lat, dodatni objaw Laseque’a. Natomiast wykluczono pacjentów, u których potwierdzono: operację w obrębie kręgosłupa w przeszłości, zmiany nowotworowe kręgosłupa, skoliozę, kręgozmyk, zaawansowaną chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych, stan po alloplastyce stawu biodrowego, ZZSK, RZS, zmiany naskórne na grzbiecie.

Pacjenci w losowy sposób zostali przydzieleni do dwóch grup eksperymentalnych. W grupie I (średni wiek: 53 ± 5,53 lat, średnia masa: 80,96 ± 17,27 kg, średni wzrost: 171,04 ± 11,95 cm) terapia łączona obejmowała: masaż klasyczny, naświetlanie promieniowaniem podczerwonym oraz przezskórną elektryczną stymulację nerwów typu TENS. W grupie II (średni wiek: 54,44 ± 6,06 lat, średnia masa: 79,88 ± 16,43 kg, średni wzrost: 171,48 ± 14,11 cm) zastosowano: laseroterapię, sonoterapię oraz elektrostymulację wg Träberta. Turnus rehabilitacyjny, podczas którego zostały wykonane zabiegi, trwał dwa tygodnie (łącznie 10 dni zabiegowych). 

Galeria

Zobacz więcej