Styl życia a występowanie zespołów bólowych kręgosłupa odcinka lędźwiowo-krzyżowego

Autorzy: dr n. o zdr. Łukasz Wojciechowski , mgr Anna Pawlik , dr n. o kult. fiz. Renata Szczepaniak Data publikacji: 11.12.2024 r. Numer wydania: 4/2024

Warto wiedzieć

W badaniach J. Jurkiewicz, M. Kawy i wsp. analizie poddano skuteczność terapii masażem w leczeniu bólu dolnej części pleców. Autorzy badania donoszą, że u dorosłych z bólem dolnej części pleców, którzy dwa razy w tygodniu przez 5 tygodni otrzymywali 30-minutowy masaż w grupie pierwszej i ćwiczenia relaksacyjne w grupie drugiej, osoby z grupy stosującej masaż wykazywały większą ulgę w bólu, niższy poziom depresji i lęku, mniej problemów ze snem i lepszą funkcję kręgosłupa niż osoby z grupy stosującej ćwiczenia relaksacyjne (18). W niniejszych badaniach stwierdzono, że najczęściej wybieranym przez ankietowanych rodzajem leczenia był masaż leczniczy (21%). Jest to jednak niski odsetek, biorąc pod uwagę potwierdzoną skuteczność tej metody leczenia. Większość ankietowanych (81%) uznało, że dzięki leczeniu ból się zmniejszył. Zdecydowanie mniej badanych osób uważa, że ból pozostał bez zmian (10%) lub ustąpił (9%).

Jak podają K. Kozłowska, M. Kozłowska i wsp., blisko jedna czwarta ankietowanych uprawia sport regularnie, raz w tygodniu bądź częściej. Sporadycznie ćwiczy 9,7% respondentów. 18,6% ankietowanych osób spędza na chodzeniu zaledwie około 5 minut dziennie, blisko jedna czwarta (24,5%) osób biorących udział w badaniu chodzi pieszo około 30 minut w ciągu dnia. Natomiast 14,7% osób badanych nie chodzi pieszo w ogóle. Należy zaznaczyć, że jedynie 10% dorosłych ma „zadowalający” z punktu widzenia poziom aktywności ruchowej. Jak wynika z badań, przeciętny Polak na uprawianie sportu poświęca średnio około 2 minuty dziennie. Siedzący tryb pracy oraz siedzący tryb życia są przyczyną bólu kręgosłupa (19). Większość ankietowanych (51%) swój wolny czas spędza w sposób bierny – przed telewizorem lub komputerem. Bardzo zbliżona liczba badanych osób (49%) spędza czas aktywnie, spacerując, biegając lub jeżdżąc rowerem.

Podsumowanie i wnioski

Na podstawie przeprowadzonych badań wysnuto następujące wnioski:

Ponad połowa ankietowanych (66%) to osoby wykonujące pracę, która nie wymaga od nich większego wysiłku fizycznego. Ponad połowa ankietowanych (59%) uważa, że ich praca zawodowa ma wpływ na ich obecny stan zdrowia.
Zdecydowana większość badanych osób (86%) skarży się na dolegliwości bólowe kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. 36% ankietowanych odczuwa ból nawet kilka razy w tygodniu. Prawie połowa ankietowanych (41%) odczuwa ból o rwącym charakterze.
Najwięcej ankietowanych (39%) odpowiedziało, że odczuwa ból podczas poruszania się. Nieco mniej (35%) twierdzi, że ból przeszkadza im podczas pracy. Większość ankietowanych (60%) nie poddawało się zabiegom rehabilitacyjnym. Najczęściej wybieranym przez ankietowanych rodzajem leczenia był masaż leczniczy (21%). Większość ankietowanych (81%) uznała, że dzięki leczeniu ból się zmniejszył.
Prawie połowa ankietowanych (43%) uprawia sport 1-2 razy w tygodniu. 40% ankietowanych osób spędza czas aktywnie (od 4 do 7 godzin). Prawie połowa odpowiedzi poruszających kwestię wyboru działań zapobiegających bólom kręgosłupa dotyczyła ruchu i gimnastyki (48%).

„Ruch zastąpi prawie każdy lek, podczas gdy wszystkie lekarstwa razem wzięte nigdy nie zastąpią ruchu” – Wojciech Oczko.

Piśmiennictwo

Beaglehole R., Bonita R., Kjellstrom T.: Podstawy epidemiologii. Łódzki Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2010, 17-18.
Główny Urząd Statystyczny: Stan zdrowia ludności Polski w 2014 r. Warszawa 2016, 18-20.
Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji Wydział Oceny Technologii Medycznych: Profilaktyka przewlekłych bólów kręgosłupa Raport w sprawie zalecanych technologii medycznych, działań przeprowadzanych w ramach programów polityki zdrowotnej oraz warunków realizacji tych programów. Warszawa 2021, 3-4.
Ministerstwo Zdrowia Departament Funduszy Europejskich i e-Zdrowia: Ogólnopolski program profilaktyki przewlekłych bólów kręgosłupa. Warszawa 2018, 8-14.
Kiwerski W., Fiutko R.: Bóle kręgosłupa. Poradnik dla Ciebie. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015, 48-51.
Marciniak W., Szulc A. i wsp.: Ortopedia i rehabilitacja. Księgarnia Lekarska PZWL, Warszawa 2016, 97-99.
Walden-Gałuszko K., Majkowicz M. i wsp.: Uwarunkowania psychologiczne percepcji bólu przewlekłego. Badanie porównawcze chorych z różnym patomechanizmem bólu. „Psychoonkologia”, 12, 2018. 55-57.
Kostorz K., Szpala M., Skorupińska A.: Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa – przyczyny i leczenie. „Pomeranian Journal of Life Sciences”, 63, 2020, 79.
Owsiński J., Tarchalski T.: Pomiar jakości życia. Uwagi na marginesie pewnego rankingu. „Współczesne Problemy Zarządzania”, 1, 2018, 61.
Rakowski A.: Kręgosłup w stresie. Jak usunąć ból i jego przyczyny. Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne, Gdańsk 2019, 78-81.
Kostorz K., Szpala M., Skorupińska A.: Występowanie zespołów bólowych kręgosłupa – przyczyny i leczenie. „Pomeranian J Life Sci 2”, 2017, 63, 3, 187-211.
Jankowska E.: Pojęcie i narzędzia pomiaru jakości życia. Toruńskie Studia Międzynarodowe, 4, 2021, 34-37.
Lorencowicz R., Jasik J. i wsp.: Wybrane czynniki warunkujące sprawność funkcjonalną pacjentów z zespołem bólowym kręgosłupa i ich wpływ na dobrostan. „Zdrowie i Dobrostan”, 1, 2015, 222-6.
Misiak B., Snarska K.: Jakość życia pacjentów z dolegliwościami bólowymi kręgosłupa. „Pielęgniarstwo Neurologiczne i Neurochirurgiczne”, 3, 2014, 108-115.
Zaniewska R.: Analiza jakości życia pacjentów z zespołem bólowym dolnego odcinka kręgosłupa po zastosowaniu przezskórnej elektrycznej stymulacji nerwów – TENS. „Medycyna Pracy”, 63, 2019, 295-9.
Hagner-Derengowska M., Hoffmann M. i wsp.: Wpływ pracy zawodowej na występowanie zespołów bólowych kręgosłupa na przykładzie pielęgniarek województwa kujawsko-pomorskiego. „Journal of Education, Health and Sport”, 6, 2016, 505.
Kozłowska K., Kozłowska M. i wsp.: Ocena częstości występowania bólu kręgosłupa oraz stylu i jakości życia wśród osób z bólem kręgosłupa. „Journal of Education, Health and Sport”, 6, 2016, 332.
Jurkiewicz J., Kawa M. i wsp.: Ocena skuteczności masażu klasycznego w obniżeniu dolegliwości bólowych występujących w obrębie kręgosłupa. [W:] Podgórska M. (red.): Choroby XXI wieku – wyzwania w pracy fizjoterapeuty. Wydawnictwo Wyższej Szkoły Zarządzania, Gdańsk 2017, 115-6.
Kozłowska K., Kozłowska M. i wsp.: Ocena częstości występowania bólu kręgosłupa oraz stylu i jakości życia wśród osób z bólem kręgosłupa. „Journal of Education, Health and Sport”, 6, 2016, 332-3.