Obustronna całkowita endoprotezoplastyka stawu kolanowego a możliwości fizjoterapii

Dyskusja

Rehabilitacja po zabiegu endoprotezoplastyki stawu kolanowego to proces wieloetapowy, który wymaga uwzględniania zarówno roli pacjenta, jak i całego zespołu medycznego. Jej kluczowym elementem jest dostosowanie programu do indywidualnych potrzeb chorego, co zwiększa możliwość jego pełnego powrotu do aktywności społecznej i zawodowej (17, 21). W artykule nie został zapewne w pełni wyczerpany temat kolejnych etapów procesu z uwagi na ich obszerność i wysokie zindywidualizowanie. Ponadto autorzy pracy nie odnieśli się do programu ćwiczeń domowych dla pacjenta, zakładając, że jest to integralną częścią edukacji i fizjoprofilaktyki, związanej z ambulatoryjną formą prowadzenia rehabilitacji.

W omawianym zakresie można natknąć się na spore trudności w prowadzeniu pacjenta w początkowych okresach rehabilitacji. Większość powszechnie spotykanych wytycznych i rekomendacji dotyczących postępowania pooperacyjnego odnosi się do zabiegu jednostronnego. W związku z tym poleca się choremu w takich czynnościach jak wstawanie, chodzenie, wchodzenie po schodach przenoszenie ciężaru ciała na stronę „zdrową’’ oraz odciążanie strony operowanej w czasie stosowania kul łokciowych (22, 25). W przebiegu BTKA należy zaproponować pacjentowi inne bezpieczne rozwiązanie, zapewniające również komfort odczuć bólowych, które często nasilają się przy wchodzeniu po schodach i schodzeniu z nich. Jak powszechnie wiadomo, mięsień czworogłowy uda działa jako prostownik w stawie kolanowym w skurczu koncentrycznym lub jako hamujący zginanie w stawie, podczas pracy ekscentrycznej, przy czym jego działanie odbywa się przez ruch w stawie rzepkowo-udowym. Docisk powierzchni stawowych rzepki i kości udowej przez wspomniany mięsień powoduje jej znaczne przyparcie, obserwowane zwłaszcza w czasie schodzenia ze schodów. Powyższy mechanizm często przyczynia się do powstawania konfliktu rzepkowo-udowego objawiającego się bólem przedniego przedziału stawu. W celu ograniczenia przyparcia rzepki oraz działania przeciwbólowego poleca się schodzenie tyłem lub bokiem, co stanowi formę kompensacji wewnętrznej jako profilaktykę dalszego niszczenia powierzchni stawowych (25, 26). W omawianej tematyce sposób ten znacznie przyczynia się do redukcji bólu, poprawy stabilności pacjenta zwróconego w stronę poręczy (zejście bokiem) oraz redukuje stres związany z obciążaniem kończyn.

Nie bez znaczenia jest także konieczność wydłużenia czasu jednorazowej wizyty w gabinecie po zabiegu BTKA w stosunku do pacjenta po zabiegu jednostronnym. Autorzy pracy zauważają taką potrzebę szczególnie w pierwszym etapie omawianego postępowania rehabilitacji, tj. w 2.-4. tygodniu po zabiegu. Za przyczynę uznano konieczność obustronnego działania przeciwobrzękowego wspomaganego drenażem manualnym, obustronną mobilizację blizny pooperacyjnej oraz obustronną mobilizację partnerów stawowych kolan. Z podobną sytuacją spotkali się również inni badacze. Waren i wsp. wskazali w swoich badaniach (26) na potencjalne korzyści wynikające z zabiegu BTKA w postaci skróconego czas pobytu w szpitalu oraz ogólnego krótszego czas rehabilitacji koniecznego na powrót do pełnej sprawności, pomimo wydłużania czasu pojedynczej wizyty. Warto dodać, że zaproponowany przez autorów okres rehabilitacji ambulatoryjnej zyskuje przewagę nad pobytem szpitalnym. Systematyczny przegląd literatury dotyczącej protokołów rehabilitacji po operacji endoprotezoplastyki stawu kolanowego wykazał, że wczesna rehabilitacja prowadzona w trybie ambulatoryjnym cechuje się lepszymi efektami funkcjonowania pacjenta w stosunku do leczenia stacjonarnego. Ponadto zmniejsza się całkowity koszt rehabilitacji (pacjent nie musi być dodatkowo hospitalizowany), co zapewnia pozytywne efekty dla całego systemu opieki zdrowotnej (27).

Galeria

Zobacz więcej