Wieloletnie uprawianie kajakarstwa slalomowego a uszkodzenia obręczy barkowej

Autorzy: dr n. o zdr. Łukasz Wojciechowski , mgr Krzysztof Zych , mgr Kacper Kamyszek , dr n. o kf. Renata Szczepaniak Data publikacji: 23.05.2025 r. Numer wydania: 2/2025

Warto wiedzieć Fizjoterapia ortopedyczna

Sportowcy trenujący od 6 do 12 lat najczęściej doznawali kontuzji obręczy barkowej (23,53%). Występowała zależność między wagą a częstotliwością kontuzji. Wynik był istotny statystycznie (p = 0,006). Warto również podkreślić, że liczba treningów nie miała wpływu na częstotliwość urazów (p = 0,559) (tab. 1).

W związku z wysoką podatnością na urazy osób trenujących kajakarstwo górskie poproszono ich o udzielenie jednoznacznej odpowiedzi, czy w przeciągu całej swojej kariery doświadczyli kontuzji. Większość z nich (68,63%) podała wystąpienie urazu, zaś u 31,37% uraz nie wystąpił.

W celu zbadania, jakiego rodzaju kontuzji doznają najczęściej, poproszono ich o wybranie jednej z wymienionych: złamanie, zwichnięcie, naciągnięcie mięśnia/więzadeł, naderwanie mięśnia/więzadeł, skręcenie, stłuczenie.

Według badanych najczęściej powtarzającą się kontuzją jest naciągnięcie mięśnia lub więzadeł. Takie stanowisko zajęła blisko połowa z ankietowanych (49%). Drugim w kolejności jest urazem zwichnięcie – doświadczyło go 13 osób (25%). Żadna z ankietowanych osób nie wskazała złamania, skręcenia oraz stłuczenia. Z kolei osoby, które nie doznały żadnej z wymienionych kontuzji, stanowiły 11,8% (ryc. 1). W tab. 2 zamieszczono dane związane z analizą wpływu stażu trenowania na rodzaj urazu. Wykazano, że osoby trenujące od 6 do 12 lat najczęściej doznawały nadciągnięcia mięśnia/więzadeł (21,57%). Brak było zależności pomiędzy tymi zmiennymi (p = 0,119) (tab. 2).

Oprócz najczęściej występujących urazów ankietowanych poproszono o wskazanie najczęstszego obszaru kontuzji. Jako odpowiedź wielokrotnie (64,71%) wskazywano kończynę górną. Drugą najczęstszą odpowiedzią był uraz w okolicach kręgosłupa, co stanowiło 13,73% grupy badawczej. Najmniej osób (9,80%) wskazało uraz w obrębie klatki piersiowej. 11,76% ankietowanych potwierdziło brak wystąpienia jakiejkolwiek kontuzji. Nikt z badanych nie wskazał wystąpienia urazów w okolicach brzucha lub głowy.

Duże znaczenie ma również okres, w jakim kajakarze górscy doznają urazu. Według przeprowadzonych badań najwyższy odsetek kontuzji (52,94%) występuje podczas okresu zasadniczego. Wynika to z większej aktywności sportowców w porównaniu do okresu przygotowawczego, kiedy występowanie kontuzji jest mniejsze i wynosi 35,29% (ryc. 2). Dodatkowo przeprowadzono analizę zależności pomiędzy czasem wystąpienia urazu a wiekiem, okresem trenowania i liczbą treningów. Z badań wynika, że nie występowała zależność pomiędzy tymi zmiennymi (tab. 3).

Konsekwencją urazu jest okres rekonwalescencji, który, w zależności od stopnia kontuzji, może się różnić. W kwestionariuszu ankietowym zadano pytanie odnoszące się do długości przerwy spowodowanej kontuzją. Najwięcej osób (47,06%) zadeklarowało stosunkowo krótki czas powrotu do pełnej sprawności, który wynosił do dwóch tygodni. Następną w kolejności najczęściej udzieloną odpowiedzią był okres 2 do 3 miesięcy (23,53%). Jedna osoba przyznała, iż zajęło jej to 6 miesięcy. Żadnemu z respondentów nie zajęło to ponad pół roku, natomiast ponownie 11,76% osób zadeklarowało brak urazu, co oznacza brak konieczności zaprzestania treningów. Nie stwierdzono zależności pomiędzy długością przerwy wynikającej z urazu a płcią (p = 0,906), wiekiem (p = 0,948) czy liczbą treningów (p = 0,537) (tab. 4).

Według uzyskanych podczas badania odpowiedzi najwięcej osób (49,02%) korzystało z zabiegów fizykoterapeutycznych takich jak: pole magnetyczne, prądy oraz laser. W dalszej kolejności popularne okazały się masaże (31,37%) oraz kinesiotaping (15,69%). Najmniejszy odsetek osób (3,92%) zdecydował się na kinezyterapię, czyli leczenie ruchem.

Niektóre przebyte urazy mogą mieć również wpływ na dalszą aktywność fizyczną sportowców. Do badania autorów wykorzystano opinię ankietowanych odnośnie ich obecnego odczuwania bólu spowodowanego dawną kontuzją. Ponad połowa (50,98%) wskazała na jego brak. Natomiast osoby, które do tej pory odczuwają konsekwencję urazu, stanowiły 37,25%. Uwzględniono również odpowiedzi wskazujące na brak jakiegokolwiek urazu, które stanowiły 11,76% wszystkich odpowiedzi. Zbadano również zależność pomiędzy odczuwaniem bólu po wystąpieniu urazu a zmiennymi socjodemograficznymi. Tylko w jednym przypadku zaobserwowano występowanie zależności i dotyczyło to okresu trenowania (p = 0,003) (tab. 5).