Wieloletnie uprawianie kajakarstwa slalomowego a uszkodzenia obręczy barkowej

Podsumowanie i dyskusja

Kajakarstwo górskie szybko staje się jednym z najpopularniejszych sportów przygodowych. Obserwowana jest wzmożona działalność komercyjna umożliwiająca wycieczki kajakami. W tym celu w niektórych krajach buduje się sztuczne rzeki górskie (12). Wiele podobnych sportów, takich jak rafting czy spływy kajakowe, nadal przyciąga nowych uczestników. Ponadto jest to sport, w którym mogą uczestniczyć całe rodziny.

Sportowcy, którzy są niedotrenowani lub przetrenowani, są zazwyczaj bardziej podatni na urazy. Niedotrenowani sportowcy często doznają kontuzji, gdy próbują zrekompensować oczywiste braki w sile, szybkości, wytrzymałości lub precyzji ruchu (13).

Chociaż sporty wodne są obiektywnie bezpieczne, jednak kajakarstwo można uznać za sport ekstremalny, a jego uprawianie naraża uczestników na zagrożenia, które są charakterystyczne dla wód górskich i środowisk wodnych. Rodzaje kontuzji, jakich doznają wioślarze, są często związane z ich poziomem umiejętności. Zauważono, że początkujący wioślarze doznają częstszych ostrych urazów układu mięśniowo-szkieletowego i tkanek miękkich, w porównaniu z doświadczonymi wioślarzami, którzy częściej cierpią z powodu chronicznych problemów związanych z naciągnięciami mięśni czy więzadeł (14).

Na chwilę obecnej istnieje niewiele pozycji literatury dotyczącej częstości występowania urazów w kajakarstwie.

Z przeprowadzonego przez autorów badania wynika, że wśród ankietowanych większy odsetek stanowili mężczyźni (N = 36; 70,59%), a najliczniejszą populację stanowiły osoby w wieku 21-25 lat (N = 29; 56,86%). Badani najczęściej ważyli do 70 kg (N = 19; 37,25%). Najwięcej osób trenowało przez okres od 6 do 12 lat (N = 23; 45,10%). Z kolei przez 13 lat i więcej kajakarstwo górskie trenowało 21 ankietowanych (41,18%). Poziom aktywności uczestników badania jest zatem wysoki. Najwięcej osób trenuje od 9 do 12 razy w ciągu tygodnia (N = 24; 47,06%).

Z analizy własnej autorów pracy wynika, że większość badanych doznała urazu w związku z uprawianiem kajakarstwa (68,63%). Zbliżone wyniki uzyskali D.C. Fiore i J.D. Houston – w ich badaniach odsetek ten wynosił 55,87% (13). J. Widuchowski wykazywał, że obrażenia sportowe stanowią ok. 10% wszystkich rodzajów obrażeń – w przybliżeniu co 14. wypadek lub uraz ma miejsce podczas zawodów (14). Warto zaznaczyć, iż w badaniu W. Łubkowskiej i wsp. wykazano, że u osób uprawiających sportowe ratownictwo wodne kontuzja występowała w 73,7% badanych zawodników i zdecydowanie najczęściej ma to miejsce podczas treningu (92,9%) (15). A. Kopeć i wsp. wykazali, że 50% kobiet doznała urazu podczas zajęć terenowych. Natomiast mężczyzn doznających urazu w takim momencie było 36,4%. Tylko 4,5% mężczyzn i 3,8% kobiet nigdy nie doznało kontuzji (16).

Badania wykazały również, że do urazów dochodziło rzadko (54,90%). Jeżeli już kontuzja wystąpiła, to dotyczyła najczęściej kończyny górnej (64,71%). W 2010 roku V. Diafais i wsp. zbadali ostre i przewlekłe urazy u kajakarzy górskich. Częstość występowania jakichkolwiek urazów oszacowano na 4,5 urazów na 1000 dni wiosłowania, częstość występowania poważnych urazów – na 1,9 urazów na 1000 dni wiosłowania (17). W 2012 roku I. Wilson i wsp. dokonali przeglądu literatury i wykazali, że 388 badanych miało urazy ostre (1,2 na osobę) i 286 urazy przewlekłe. Zgłoszono wskaźnik 4,5 urazów na 1000 osobodni (18). Warto również przytoczyć badania A. Kwolek i wsp., w których badani reprezentowali różny poziom wytrenowania, a ilość czasu poświęconego na trening wahała się od 5 do 20 godzin tygodniowo (średnio 11,2 godz.). Długość kariery sportowej wynosiła od 3 do 15 lat (średnio 7,5 roku). Okazało się, że 29 zawodników (64,4%) w trakcie swojej kariery sportowej odniosło przynajmniej jedną kontuzję (19). W badaniu W. Łubkowskiej i wsp. wykazano, że najczęściej urazom ulegał kręgosłup (odcinek lędźwiowy) – 42,9%, natomiast drugi pod tym względem był staw barkowy – 35,7% (15). W innym badaniu, które uwzględniało zawodników triatlonu, stwierdzono, że najczęściej uraz dotyczył stawu kolanowego (45%), natomiast staw barkowy był czwartym najczęściej wskazywanym miejscem urazu (11%) (20). Analiza przeprowadzona przez A. Kopeć i wsp. wykazała, że według 34,1% kobiet oraz 23,1% mężczyzn negatywnym skutkiem uprawiania wioślarstwa są bóle stawów, w tym barkowego. Samym kontuzjom barku uległo 18,2% mężczyzn i 11,5% kobiet (21). Badanie S. Arumugam i wsp. pokazało, że najczęściej urazom ulega kręgosłup lędźwiowy (do 53%), następnie klatka piersiowa (9-10%) oraz bark i inne obszary anatomiczne. Wioślarze, u których ruch wioślarski napędzany jest głównie pracą tułowia, będą cechować się niższym wskaźnikiem biodro:tułów, co wiąże się z podwyższonym ryzykiem kontuzji. Rekonwalescencja zawodnika z urazem lędźwiowym zajmuje co najmniej 3-4 miesiące (22). Inne wyniki uzyskali T. Smoljanović i wsp., którzy wykazali, że najczęstszym miejscem urazu była dolna część pleców, następnie kolano i przedramię/nadgarstek (23).

Z przeprowadzonej na potrzeby tej pracy analizy wynika, że najwięcej osób (49,02%) korzystało z zabiegów fizykoterapeutycznych takich jak: pole magnetyczne, prądy oraz laser. W dalszej kolejności popularne były masaże (31,37%) oraz kinesiotaping (15,69%). W badaniu A. Kopeć i wsp. wykazano, że 38,5% kobiet nie korzystało z zabiegów po przebytej kontuzji. Ponad 20% pań wspomagało się masażami, na trzecim miejscu znalazło się ciepłolecznictwo (19,2%), a 15,4% badanych stosowało także krioterapię. Najwięcej mężczyzn (31,8%) po przebytej kontuzji korzystało z masaży. Poddawali się oni także krioterapii (27,3%), a 22,7% z nich po doznaniu kontuzji nie stosowało żadnych zabiegów (21).

Galeria

Zobacz więcej