„Dobro pacjenta powinno być naszym wspólnym celem” – rozmowa z dr n. med. Adamem Pogorzałą

W opiniach pacjentów są tylko te z najwyższą oceną: „profesjonalny”, „z ogromną wiedzą”, ale także „miły” i „empatyczny”. Co według Pana jest najważniejsze w pracy fizjoterapeuty?

Najważniejszy jest sam kontakt z drugim człowiekiem. Każde spotkanie z drugą osobą już samo w sobie jest wartościowe, a jeśli w dodatku uda się takiej osobie pomóc, to jest to nobilitujące. Empatia jest ważną i przydatną cechą, szczególnie w kontaktach ludzkich, ale w pracy fizjoterapeuty czasami mogą padać gorzkie słowa ze strony pacjenta – szczególnie w sytuacji, kiedy w danej chwili zadanie, które stawiamy przed pacjentem, zdaje się być niewykonalne. Ale nawet wtedy, jeśli ktoś niesłusznie użyje „gorzkich” słów, trzeba być kulturalnym, bo nigdy nie wiadomo, jak ja zachowałbym się, będąc po drugiej stronie. Profesjonalizm i wiedzą są potrzebne, ale nie chodzi o to, żeby choremu dawać wykład na temat danej jednostki chorobowej i metod leczenia, ale o to, żeby pacjent miał ścisły przekaz dotyczący podjętych procedur i sposobu leczenia usprawniającego. Przekonanie co do słuszności swoich postanowień jest bardzo ważne.

A jak ocenia Pan rozwój rehabilitacji ortopedycznej na przestrzeni ostatnich lat?

Jest to temat, o którym można by mówić bez końca. Z jednej strony wiele się zmieniło, natomiast z drugiej strony, czy rzeczywiście w ortopedii nastąpił taki przewrót – śmiem twierdzić, że sam proces leczenia operacyjnego aż tak mocno nie ewoluował. Oczywiście doszło do miniaturyzacji narzędzi medycznych, możliwości dokładniejszej diagnostyki, krótszego okresu hospitalizacji itp., ale czy rzeczywiście w perspektywie minionych dziesięcioleci ciało człowieka nagle tak bardzo „ewoluowało” i szybciej się goi, niż miało to miejsce kilkanaście lub kilkadziesiąt lat temu? Jest to zbyt krótki okres na zmiany ewolucyjne. Niestety informacje, którymi jesteśmy „karmieni”, szczególnie jeśli dotyczy to leczonych sportowców, wskazują, że dany zawodnik po zabiegu operacyjnym praktycznie od razu może wrócić na boisko sportowe, i tutaj pojawia się dysonans pomiędzy tym, co jest reklamą, a rzeczywistością. Niestety sportowcy, nawet z pierwszych stron gazet, są zbudowani z tej samej materii, co każdy z nas, oczywiście mogą być sprawniejsi, silniejsi, lepiej wytrenowani, ale generalnie procesy biologiczne, które występują w ich organizmach, są tymi samymi procesami, które występują u wszystkich innych osób w danej populacji. Ponadto sportowcy dodatkowo mogą być przetrenowani, co raczej może działać na ich niekorzyść – jeśli chodzi o proces regeneracji. Niestety często sztaby szkoleniowe lub inne środowiska wywierają tak silny nacisk na zawodników, że podejmują oni próby powrotu do aktywności sportowych zbyt szybko, co niekiedy ma katastrofalne skutki w dalszym rozwoju kariery sportowej.

W rehabilitacji ortopedycznej należy przede wszystkim opierać się na znajomości biomechaniki ciała i anatomii, tak samo jak w ortopedii, więc uważam, że raczej klasyczne podejście jest bardziej racjonalne. Choć mam świadomość, że istnieje rzesza zwolenników nowatorskich metod, tyle tylko, że gdy postępuje się w rozważny sposób, są nikłe szanse, że na drodze usprawniania pojawią się trudności wynikające ze zbyt „agresywnego” postępowania, które w konsekwencji może wydłużyć ogólny czas powrotu do sprawności występującej przed zaistniałym urazem. Ale temat jest bardzo interesujący, i tak jak powiedziałem, można by podjąć tutaj długą polemikę, i pewnie każda ze stron potrafiłaby wysnuć swoje argumenty, które i tak nie byłyby zbyt mocne i skłaniające do zmiany sposobu postępowania.

Kiedyś Pan powiedział, że kolano to Pana temat życia. Czy ma ono przed Panem jeszcze jakieś tajemnice?

Staw kolanowy jest bardzo skomplikowaną strukturą. Tak, temat jest mi szczególnie bliski, ponieważ od kilkunastu lat znajduje się w sferze moich bezpośrednich zainteresowań. Może przez ten czas udało mi się już trochę o nim nauczyć, ale nadal jest to fascynujący i zaskakujący staw. W minionym roku odszedł od nas do wieczności pan profesor Tadeusz Trzaska – pionier artroskopii kolana, wybitny ortopeda, którego miałem zaszczyt znać osobiście. Jeśli osoba z tak dużym doświadczeniem przez całe swoje życie naukowe i zawodowe zgłębiała wiedzę na temat stawu kolanowego, możliwości jego leczenia, a w szczególności możliwości leczenia chrząstki stawowej, i nie uzyskała jednoznacznej odpowiedzi, to wydaje mi się, że temat jest bardzo intrygujący. Oczywiście nie mam śmiałości przyrównywać się do wiedzy pana profesora, ale wiem tym samym, że istnieje jeszcze wiele informacji, o które powinienem wzbogacić swoją wiedzę na temat stawu kolanowego.

Galeria