Postępowanie fizjoterapeutyczne w izolowanym złamaniu strzałki – studium przypadku
Izolowane złamania dystalnej kości strzałkowej są najczęstszym typem złamań stawu skokowego i stanowią 55% przypadków. Głównymi problemami takich pacjentów w dalszym etapie postępowania fizjoterapeutycznego są: ból, ograniczenie ruchomości stawu skokowego, wzmożone napięcie mięśniowe, zmniejszenie masy mięśniowej w obrębie podudzia, a także patologiczny wzorzec chodu i trudności w wykonywaniu zaawansowanych aktywności fizycznych.
Słowa kluczowe:
złamanie strzałki, trening chodu, terapia manualna
Proces postępowania fizjoterapeutycznego w izolowanym złamaniu strzałki powinien składać się z indywidualnie dobranych ćwiczeń funkcjonalnych, nastawionych na wzmocnienie mięśni, poprawę równowagi, ale przede wszystkim na reedukację chodu. Istotna jest tu analiza chodu, która pozwoli określić, które fazy są zaburzone, ponieważ będzie można je stymulować poprzez odpowiednio dobrane ćwiczenia funkcjonalne. Należy również pamiętać o korekcji postawy ciała, która uległa zmianie w wyniku patologicznego wzorca chodu. Kolejnym istotnym elementem całego postępowania jest terapia manualna, która skupia się na rozwiązaniu problemów pacjenta na poziomie strukturalnym. Wykorzystuje się zarówno klasyczne mobilizacje, jak i terapię na tkankach miękkich.
Ważnym aspektem pracy z pacjentem leczonym operacyjnie będzie opracowanie blizny w obrębie cięcia. Leczenie można oczywiście uzupełnić o zabiegi fizykalne, takie jak: kąpiel wirowa, pole magnetyczne czy laseroterapia. Cały proces został przedstawiony na przykładzie 25-letniej pacjentki, która w wyniku upadku doznała dystalnego złamania kości strzałkowej lewej. Pacjentka została przyjęta na oddział rehabilitacji dziennej, 10 miesięcy od wypadku, na kolejny turnus rehabilitacyjny.
Izolowane złamanie kości strzałkowej
Epidemiologia
Złamania kostki są częstymi urazami, stanowiącymi około 9% wszystkich złamań. Natomiast izolowane złamania dystalnej części kości strzałkowej są najczęstszym typem złamań stawu skokowego i stanowią 55% ich przypadków. Ponadto, zgodnie z klasyfikacją Danisa-Webera, typ A stanowi 38% złamań, typ B najwięcej – aż 52%, natomiast typ C – 10 % (1).
Przyczyny
Do najczęściej zgłaszanych przyczyn złamań dystalnej kości strzałkowej zaliczamy: urazy skrętne, przypadkowe upadki i wypadki związane ze sportem.
Diagnoza
Objawy kliniczne izolowanego złamania dystalnej kości strzałkowej nie są specyficzne i mogą być nie do odróżnienia od skręcenia stawu skokowego. Główne objawy to: obrzęk, zasinienie, ból, tkliwość i zmniejszony zakres ruchu. Obrzęk jest zaliczany do najczęściej zgłaszanych objawów i stwierdzono, że jest stałą cechą wszystkich złamań stawu skokowego. Standardowe zdjęcia rentgenowskie są podstawą diagnostyki wszystkich złamań kostki.
Leczenie
Metody leczenia złamań dzielimy na dwie grupy (2):
- leczenie zachowawcze,
- leczenie operacyjne.
W przypadku złamań nieprzemieszczonych, bez towarzyszących innych urazów, wskazane jest unieruchomienie. Takie rozwiązanie rekomenduje się również w przypadku cięższych złamań, gdy nie jest możliwe przeprowadzenie operacji. W przypadku, gdy doszło do istotnego przemieszczenia złamania, towarzyszą mu uszkodzenie więzozrostu piszczelowo-strzałkowego lub inne złamania, konieczne może być leczenie operacyjne.
Anatomia
W kości strzałkowej wyróżniamy:
- powierzchnię stawową kostki bocznej, która mieści się po wewnętrznej stronie kostki bocznej, łączy się stawowo z kością skokową,
- dół kostki bocznej, jest to zagłębienie, które znajduje się do tyłu od powierzchni stawowej kostki bocznej, służy jako miejsce przyczepu początkowego dla więzadła skokowo-strzałkowego tylnego oraz dla torebki stawowej,
- bruzdę mięśni strzałkowych, która mieści się na zewnętrznej powierzchni kostki bocznej, biegną w niej ścięgna mięśni strzałkowych.
Natomiast więzozrost piszczelowo-strzałkowy jest to połączenie w części dalszej między kością piszczelową a kością strzałkową. Wcięcie strzałkowe na kości piszczelowej stanowi połączenie więzozrostowe z kością strzałkową.
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie możliwości terapeutycznych w zakresie dalszego postępowania fizjoterapeutycznego w izolowanym złamaniu kości strzałkowej.