Zaburzenie mechaniki oddychania
Kompleksowa terapia chorych pulmonologicznych powinna obejmować leczenie farmakologiczne zmniejszające intensywność objawów i zaostrzeń choroby oraz rehabilitację.
Przyjmuje się, że rehabilitacja pulmonologiczna to wszechstronne działanie oparte na badaniu chorego i stosowaniu odpowiednio dobranych terapii, które obejmują ćwiczenia fizyczne, edukację i zmianę nawyków. Rehabilitacja powinna prowadzić do poprawy fizycznego i psychicznego stanu chorych cierpiących na przewlekłe choroby płuc oraz promować zachowania prozdrowotne. Za nadrzędny cel rehabilitacji pulmonologicznej przyjmuje się poprawę jakości życia i zmniejszenie negatywnych skutków choroby.
W publikacjach naukowych zaznacza się duże znaczenie treningu podnoszącego wydolność fizyczną, tym bardziej że chorzy są mniej aktywni ruchowo niż ich sprawni rówieśnicy, a ich poziom aktywności obniża się wraz z postępem choroby oraz wiekiem.
Programy fizjoterapii powinny być dostosowane do potrzeb i możliwości pacjenta, a zachęcanie do podejmowania aktywności fizycznej powinno uwzględniać naukę prawidłowego oddechu i eliminację błędów, które decydują o kształtowaniu się nieprawidłowych nawyków oddechowych, prowadzących do zaburzeń czynności wentylacyjnej.
Istotnym błędem jest oddech płytki, zbyt częsty i mało efektywny, głównie prowadzony przez usta. Zaburzenia i nieprawidłowości dotyczą również głębokości i częstotliwości oddechów, toru oddychania (przeponowy lub górnożebrowy), sposobu oddychania (wdech nosem, wydech ustami), wreszcie stosunku wdechu do wydechu (wydech powinien być dłuższy) oraz ruchu klatki piersiowej (tab. 1).
Zaburzenia związane z oddechem może pogłębiać także przyjmowanie nawykowo złej postawy, co związane jest często np. z siedzącym trybem życia, występującym bólem czy przewlekłym zmęczeniem. Zaburzony mechanizm oddychania może wiązać się z następowym upośledzeniem czynności wentylacyjnej i związanym z nim ograniczeniem możliwości wysiłkowych. Nieprawidłowy wzorzec oddechowy może mieć podłoże nie tylko biomechaniczne, ale również psychologiczne.
Przyjmuje się, że jednym z najistotniejszych elementów programu rehabilitacji pulmonologicznej są ćwiczenia oddechowe, definiowane jako techniki, które mogą umożliwić poprawienie funkcji wdechu lub wydechu oraz zmianę częstotliwość oddechu i wzorca oddychania, co wpływa na całą mechanikę oddychania. Do głównych grup ćwiczeń oddechowych należą ćwiczenia mięśni wdechowych, mięśni wydechowych oraz mobilizujące pracę przepony.