Integracja bilateralna i jej zastosowanie w holistycznej neurorehabilitacji

Czy terapia według programu integracji bilateralnej jest skuteczna?

Integracja bilateralna według Sheili Dobie OBE posiada solidne podstawy teoretyczne osadzone na gruncie nauk humanistycznych, medycznych oraz neuronauk. Nazwa „integracja bilateralna” odnosi się do procesu bilateralnej integracji, czyli współpracy półkul mózgowych w przekazywaniu informacji, między innymi o położeniu ciała oraz o otaczającym środowisku. Ważnym elementem ćwiczeń według tego programu terapeutycznego jest przekraczanie linii środkowej ciała, co powoduje aktywację licznych obszarów kory mózgowej. Koordynacja pracy półkul mózgowych wspiera także lateralizację, którą często prezentuje się jako podstawę rozwoju intelektualnego (15). Ponadto liczni badacze zwracają uwagę na związek pomiędzy zdolnościami koordynacyjnymi i funkcjami poznawczymi (16, 17). W tym kontekście zwraca się szczególną uwagę na móżdżek, który odpowiada zarówno za kontrolę ciała w przestrzeni (za pomocą bodźców proprioceptywnych oraz reakcji motorycznych), jak i za pamięć operacyjną, przerzutność uwagi czy elastyczność poznawczą (13, 18, 19).

Jednak oprócz solidnych podstaw teoretycznych integracji bilateralnej warto także zwrócić uwagę na badania empiryczne dotyczące ćwiczeń według tego programu. Liczne badania wykazały bowiem, że programy ćwiczeniowe oparte na założeniach integracji bilateralnej poprawiają: somatognozję, równowagę statyczną i dynamiczną, kontrolę posturalną, współpracę międzypółkulową, wielopłaszczyznową koordynację ruchową, pamięć sekwencji aktywności mięśniowych, praksję, automatyzację ruchu, a także funkcje wykonawcze oraz inne zdolności poznawcze, takie jak: percepcja, uwaga oraz pamięć (20-24). Badania te jasno wskazują na efektywność integracji bilateralnej we wspomaganiu rozwoju psychomotorycznego i neuromotorycznego oraz procesów integracji sensorycznej. Łączenie tej metody z takimi oddziaływaniami, jak integracja sensoryczna, terapia INPP czy terapia psychomotoryczna, może się wiązać z jeszcze lepszą efektywnością, co jest bardzo cenne z punktu widzenia holistycznej neurorehabilitacji, szczególnie w przypadku dzieci.

Piśmiennictwo

1. Bagrowski B.: The Importance of Movement for the Functioning of the Brain. „Issue of Rehabilitation, Orthopaedics, Neurophysiology and Sport Promotion”, 2022, nr 38, s. 69-74.
2. Schwartz A.B.: Movement: How the Brain Communicates with the World. „Cell”, 2016, Vol. 164, No. 6, p. 1122-1135.
3. De Giorgio A. et al.: The Brain and Movement: How Physical Activity Affects the Brain. „Montenegrin Journal of Sports Science and Medicine”, 2018, Vol. 7, No. 2, p. 63-68.
4. Żołądź J.A., Pilc A.: The Effect of Physical Activity on the Brain Derived Neurotrophic Factor: From Animal to Human Studies. „Journal of Physiology and Pharmacology”, 2010, Vol. 61, No. 5, p. 544-541.
5. Nascimento C.M.C. et al.: Physical Exercise Improves Peripheral BDNF Levels And Cognitive Functions in Mild Cognitive Impairment Elderly with Different BDNF Val66Met Genotypes. „Journal of Alzheimer’s Disease”, 2015, Vol. 43, No. 1, p. 81-91.
6. Onishi H.: Cortical Excitability Following Passive Movement. „Physical Therapy Research”, 2018, Vol. 21, No. 2, p. 23-32.
7. Lial L. et al.: Proprioceptive Neuromuscular Facilitation Increases Alpha Absolute Power in the Dorsolateral Prefrontal Cortex and Superior Parietal Cortex. „Somatosensory and Motor Research”, 2017, Vol. 34, No. 3, p. 204-212.
8. Clark D., Schumann F., Mostofsky S.H.: Mindful Movement and Skilled Attention. „Frontiers in Human Neuroscience”, 2015, Vol. 9, No. 297.
9. Mattes J.: Attentional Focus in Motor Learning, the Feldenkrais Method, and Mindful Movement. „Perceptual and Motor Skills”, 2016, Vol. 123, No. 1, p. 258-276.
10. Stephens J., Hillier S.: Evidence for the Effectiveness of the Feldenkrais Method. „Kinesiology Review”, 2020, Vol. 9, No. 3, p. 228-235.
11. Śliwowski T.: Rola integracji bilateralnej we współpracy międzypółkulowej i we wspieraniu procesów rozwojowych. „Psychologia w Praktyce”, 2019, nr 16.
12. Goddard Blythe S.: Niedojrzałość neuromotoryczna dzieci i dorosłych. Tłum. T. Śliwowski, Warszawa 2015.
13. Bagrowski B.: Integrowanie informacji zmysłowych jako podstawowy element prawidłowego funkcjonowania. „Rehabilitacja w Praktyce”, 2020, nr 6, s. 23-28.
14. Dobie S.M., Brown K., Dalziell A.: Bilateral Integration: The Gateway to Achievement. Kinross 2002.
15. Ferrero M. et al.: Is Crossed Laterality Associated with Academic Achievement and Intelligence? A Systematic Review and Meta-Analysis. „PLoS One”, 2017, Vol. 12, No. 8, e0183618.
16. Fernandes V.R. et al.: Motor Coordination Correlates with Academic Achievement and Cognitive Function in Children. „Frontiers in Psychology”, 2016, Vol. 7, No. 318.
17. Bagrowski B., Olesińska M.T.: Mutual Correlations Between Regulation Disorders of Sensory Processing (RDSP) in School-age Children. „Medical Studies/Studia Medyczne”, 2022, Vol. 38, No. 2, p. 89-94.
18. Starowicz-Filip A. et al.: Rola móżdżku w regulacji funkcji poznawczych – ujęcie neuropsychologiczne. „Neuropsychiatria i Neuropsychologia”, 2013, Vol. 8, No. 1, s. 24-31.
19. Koziol L.F. et al.: Consensus Paper: The Cerebellum’s Role in Movement And Cognition. „Cerebellum”, 2014, Vol. 13, No. 1, p. 151-177.
20. Ashori M., Norouzi G., Jalil-Abkenar S.S.: The Effectiveness of Motor Therapy on Motor Skills and Bilateral Coordination of Children With Intellectual Disability. „Iranian Rehabilitation Journal”, 2018, Vol. 16, No. 4, p. 331-338.
21. Dalziell A., Boyle J., Mutrie N.: Better Movers and Thinkers (BMT): An Exploratory Study of an Innovative Approach to Physical Education. „Europe’s Journal of Psychology”, 2015, Vol. 11, No. 4.
22. Dalziell A. et al.: Better Movers and Thinkers: An Evaluation of How A Novel Approach to Teaching Physical Education Can Impact Children’s Physical Activity Coordination And Cognition. „British Educational Research Journal”, 2019, Vol. 45, No. 3, p. 576-591.
23. Górecka K., Skoczyńska M., Koper M.: Wpływ Programu Szkolnego Integracji Bilateralnej na rozwój ruchowy dzieci w wieku wczesnoszkolnym. „V Międzynarodowa Konferencja Naukowa Polskiego Towarzystwa Naukowego Adaptowanej Aktywności Fizycznej”, Poznań, Listopad 2017.
24. Magalhaes L.C., Koomar J.A., Cermak S.A.: Bilateral Motor Coordination in 5- to 9-Year-Old Children: A Pilot Study. „The American Journal of Occupational Therapy”, 1989, Vol. 43, No. 7, p. 437-443.

Bartosz Bagrowski
Ginekologiczno-Położniczy Szpital Kliniczny
Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Ośrodek Rehabilitacji Dziennej dla Dzieci

Galeria

Zobacz więcej